Ashwagandha (Żeń-Szeń Indyjski)

Skąd pochodzi żeń-szeń indyjski?

Ashwagandha jest najczęściej kojarzona z medycyną dalekiego wschodu. Warto wspomnieć, że oprócz niej najbardziej uznane w tej filozofii rośliny to także:

• brahmi,
• kurkuma,
• shatavari,
• gotu kola (wąkrota azjatycka),
• neem.

W naparach i ziołowych mieszankach często łączy się te rośliny z ashwagandhą. Dzięki temu można uzyskać jeszcze lepszy efekt zdrowotny. W krajach azjatyckich uznana została za naturalny medykament. Bohater artykułu to niewielkiej wysokości krzew. Znana jest również nazwa polska, czyli Witania Ospała, lub łacińska Witania Somnifera. Często bywa nazywana Żeń-szeniem indyjskim lub Wiśnią zimową, choć nie należą do jednej grupy roślin. Oczywiście nawiązuje do jej nieocenionych właściwości, zbliżonych do tej legendarnej rośliny. Pochodzi głównie z Indii. W tamtejszej medycynie zajmuje równie wysoką pozycję, podobnie jak żeń-szeń w medycynie chińskiej. W suplementacji wykorzystuje się zarówno korzeń, jak i owoce. Jednak jak się okazuje, to korzeń Ashwagandhy zawiera najwięcej substancji czynnych. Roślina dostępna jest w postaci preparatów: sproszkowanej, jako ekstrakt, tabletek oraz kapsułek wypełnionych proszkiem.

Ashwagandha w wielowiekowej tradycji

Klasyczny system medycyny praktykowany w Indiach zwany Ajurwedą istniał już 6000 lat p.n.e. Okazuje się, w tym czasie Ashwagandha była powszechnie stosowana pod nazwą Rasayana. Korzeń rośliny uznawany był za substancję:

• pobudzającą,
• dającą siły witalne,
• działająca jako afrodyzjak,
• moczopędną,
• pomocną na odrobaczanie,
• działającą termogenicznie.

Podawano go również wycieńczonym dzieciom z mlekiem. Pili taki napój jako element diety również staruszkowie. Osoby w podeszłym wieku sięgały po niego również w reumatyzmie, zaparciach, bezsenności i problemach nerwowych. Przygotowywano nawet pastę powstałą z roztartego korzenia z wodą, jako remedium na zapalenie stawów. Używano również "wiśni zimowej" w takiej formie miejscowo, w przypadku bolesnych obrzęków, czy wrzodów. Istnieją nawet doniesienia o stosowaniu żeń-szenia indyjskiego jako jednego ze składników mikstur na jad węża i jad skorpiona. 

Na co jest dobra Ashwagandha

Pod względem chemicznym Żeń-szeń indyjski posiada liczne czynne związki takie jak:

• alkaloidy,
• laktony,
• saponiny.

Sprawiają one, że Witania została uznana za roślinę o właściwościach adaptogennych. Pomaga zwalczać reakcję organizmu na tzw. czynniki stresowe, takie jak stres oksydacyjny. Z kolei inne zawarte w niej związki wykazują działania wpierające aktywność immunomodulującą. Za najcenniejszą część rośliny uznaje się korze. Zawiera on związki z grupy glikowitanolidów:

• alkaloidy, fitosterole obniżające m.in. poziom "złego cholesterolu",
• kumaryny
• fenolokwasy.

Każda z tych substancji odpowiada za inne dobroczynne działanie na organizm.

Ajurwedyjskie zioło a układ nerwowy

Wiele uwagi poświęca się omawianej tutaj roślinie w kontekście działania na układ nerwowy. Starożytni medycy korzystali z jej potencjału obserwując zbawienne działanie na komórki mózgowe. Interesująca jest tutaj potencjał Ashwagandhy do wzmacniania zdolności uczenia się i poprawy koncentracji. Działa odstresowująco i wpływa na poprawę koncentracji. Może być przyjmowana niezależnie od wieku. Dzięki temu Ashwagandha jest przydatna zarówno uczniom, studentom, jak i słuchaczom Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Z prowadzonych badań wynika, że jest pożyteczna między innymi podczas walki z depresją, czy chorobą Alzheimera. Interesująca cecha rośliny, czyli wpływ na obniżenie poziomu kortyzolu powoduje lepszy i głębszy sen. To z kolei poprawia regenerację np. potreningową.

Suplementy z Ashwagandą a wydolność treningowa

Witania Ospała zyskała ogromna popularność w ciągu ostatniej dekady w kręgach sportowców. Głośno zrobiło się o niej, w kontekście podnoszenia naturalnego poziomu testosteronu. Utrzymywanie odpowiednio wysokiego poziomu tego hormonu ma zasadniczy wpływa na sprawność fizyczną i wydolność organizmu. 
Przeprowadzono duże badaniach osób aktywnych fizycznie. Wykazały one, że regularne spożycie ekstraktu z tej rośliny pomaga zwiększyć siłę i objętość mięśni. W innych badaniach na grupie kolarzy wykazano, że stosowanie Ashwagandhy pomaga poprawić wydolność organizmu. Sportowcy, którzy przez dwa miesiące, dwa razy dziennie stosowali ekstrakt z korzenia, podnieśli swój pułap tlenowy. 

Działanie Ashwagandhy. Jak stosować by była skuteczna?

Dla uzyskania optymalnych efektów stosowania rośliny należy spożywać preparaty:

• kapsułki - 1 tabletka, dwa razy w ciągu dnia, przed posiłkiem,
• proszek, czyli sproszkowany korzeń - 6-7 g, około 500 mg dziennie,
• ekstrakt - około 15 kropel 1-2 razy dziennie.

Ten ostatni to najczystsza postać Ashwagandhy. Z kolei proszek jest opcją najtańszą, wybierając go, warto jednak zwrócić uwagę na skład. Skład ma również ogromne znaczenie, kiedy decydujesz się na tabletki z witanią ospałą. Dlatego, jeśli zastanawiasz się gdzie ją kupić, wybierz specjalistyczny sklep, oferujący pełnowartościowy produkt.

Sproszkowany korzeń Ashwagandhy można z powodzeniem dodać np. do gorącego mleka. Warto wiedzieć, że przyjmowanie indyjskiego żeń-szenia przed snem, poprawia jego jakość. Dodatkowo Ashwagandha dostępna jest także w formie suszu ziołowego, który można zaparzać i pić, jak herbatę.

Warto wiedzieć, że witanię ospałą, czyli Ashwagandhę, należy stosować najdłużej przez trzy miesiące. Następnie koniecznie trzeba zrobić miesięczną przerwę. Po takiej pauzie można ponownie wrócić do suplementacji.

Z czym łączyć zioło withania somnifera?

Chcąc wzmocnić określone działanie rośliny, zaleca się łączenie jej z innymi:

• dla zwiększenia wydolności fizycznej oraz libido połącz Ashwagandhę z buzdygankiem lub cordyceps sinensis,
• dla stymulowania powstawania nowych komórek nerwowych - z brahmi oraz żeń-szeniem,
• dla obniżenia poziomu stresu i lęku - z brahmi i męczennicą,

Badania naukowe dotyczące właściwości Ashwagandhy

Badania nad withanią somniferą wykazały, iż jest ona skuteczna w podnoszeniu wytrzymałości fizycznej szczurów i myszy. Odkryto, że Ashwagandha jest przydatna w zapobieganiu wrzodom przewodu pokarmowego wywołanych stresem. Istnieje wiele badań, które wskazują, że withania somnifera spowalnia, lub usuwa atrofię neurytów i utratę synaps mózgowych. Eksperymenty behawioralne potwierdziły działanie imitujące mechanizm GABA. Polega on na równoważeniu w mózgu impulsów pobudzających impulsami hamującymi. Badania potwierdzają stosowanie Ashwagandhy jako stabilizatora nastroju w klinicznych stanach lękowych i depresyjnych. Istnieją również doniesienia o skuteczności stosowania żeń-szenia indyjskiego jako środka przeciwbólowego. Bardzo wiele z tych badań prowadzono w warunkach klinicznych na zwierzętach. Trzeba pamiętać, że nie mają one jednocześnie bezpośredniego przeniesienia na ludzi. 

Czy ashwagandha ma skutki uboczne

Trzeba pamiętać, że przyjmowanie Ashwagandhy może powodować:

• nadczynność tarczycy,
• przebarwienia skóry,
• swędzenie i pieczenie.

Jeśli takie objawy wystąpią, należy bezwzględnie przerwać suplementację. Preparatów na bazie Ashwaghandhy nie powinny przyjmować kobiety w ciąży. Nie wskazana jest także dla osób przyjmujących leki uspokajające i nasenne.

Czy warto brać Ashwagndhę

Wyizolowane z tej rośliny związki zwane witanolidami są podobne w budowie do hormonów. Podawanie hormonów w starszym wieku może poprawić kondycję, lecz niesie za sobą również wiele zagrożeń. Pamiętajmy jednak, że zewnętrzne dostarczanie hormonów może nawet powodować nowotwory. Prostaty u mężczyzn i piersi u kobiet. Dlatego zawsze, niezależnie od wieku warto poszukiwać alternatywnych, naturalnych rozwiązań. Żeń-szeń indyjski to skarbnica składników wspierających prawidłowe funkcjonowanie organizmu. To czyni ją doskonałym wyborem dla każdego, kto pragnie skutecznie zadbać o swoje zdrowie.

Ashwagandha to jeden z najczęściej stosowanych adaptogenów ze względu na wiele zalet. Najważniejsze i najlepiej zbadane korzyści zdrowotne obejmują:

• poprawę funkcji tarczycy,
• zwiększenie poziomu energii,
• łagodzenie zmęczenia nadnerczy,
• obniżenie poziomu kortyzolu,
• zmniejszenie stresu i niepokoju,
• łagodzenie skutków depresji.