Korzeń maca – właściwości, działanie i zastosowanie

Korzeń maca jest szeroko znany ze swoich prozdrowotnych właściwości. Nad rośliną tą przeprowadzono wiele badań, których wyniki potwierdziły to, co mieszkańcy Peru wiedzą od tysięcy lat. Najwięcej mówi się o jego wpływie na potencję. Jednak to nie wszystko! Sprawdź, jakie są właściwości korzenia maca.

Korzeń maca jest stosowany od lat przez rdzennych mieszkańców Peru. Roślina stanowi tradycyjny element ich codziennej diety, a także sprawdza się w celach leczniczych. Od dawna polecano ją jako środek na wzmocnienie organizmu i poprawę potencji. Europejczycy zetknęli się z korzeniem maca dopiero 1598 roku. Po raz pierwszy opisał ją Antonio Vázquez de Espinosa, hiszpański zakonnik, który podróżował po Peru i Meksyku.

Czym jest korzeń maca?

Maca (Lepidium meyenii) to dwuletnia roślina z rodziny kapustowatych, która pochodzi z Ameryki Południowej. Spotkać ją można wyłącznie w wysokich Andach w Peru. Bardzo dobrze rośnie na skalistym podłożu i jest odporna na trudne warunki – również minusowe temperatury. Jest również znana pod nazwą peruwiański żeń-szeń.

Maca wyglądem przypomina pietruszkę lub rzepę. Jej korzeń jest szorstki i ma kształt odwróconej gruszki. Jednak roślina ta wykazuje zmienność pod względem jego wielkości i kształtu. Zdarza się, że jest on trójkątny, kulisty, a nawet spłaszczony. Jego kolor zazwyczaj jej kremowo-żółty, ale zdarzają się też odmiany zielone, fioletowe, a nawet czarne. Liście maca są zielone i kładą się na ziemi.

W kuchni i celach leczniczych wykorzystywany jest korzeń maca. Ma on pikantny smak, a także charakterystyczny zapach – wielu osobom przypomina on toffi. Jednak to nie walory smakowe spowodowały wzrost zainteresowania korzeniem maca, a fakt, że jest on bogaty w różnego rodzaju substancje odżywcze.

Jakie substancje są obecne w korzeniu maca?

Korzeń maca jest zaliczany do tzw. superfoods – nieprzetworzonej żywności pochodzenia naturalnego bogatej w różnorodne składniki odżywcze. To właśnie one odpowiadają za właściwości zdrowotne i pozytywne działanie na organizm ludzki.

Korzeń maca zawiera m.in.:

• związki polifenolowe (flawonoidy, antocyjany),

• garbniki,

• saponiny,

• alkaloidy,

• sterole,

• nienasycone kwasy tłuszczowe,

• glukozynolany,

• minerały (żelazo, potas, cynk, magnez, fosfor, jod, sód, wapń),

• witaminy (A, C, D, E i z grupy B).

Korzeń maca jest również źródłem białka o dużej wartości odżywczej. Zawiera ono niezbędne aminokwasy egzogenne – argininę, leucynę, walinę, fenyloalaninę, lizynę, izoleucynę, metioninę, histydynę, treoninę. Znajdziemy w nim także błonnik pokarmowy, który stanowi ponad 8% węglowodanów.

Działanie korzenia maca na organizm człowieka

Dzięki licznym substancjom odżywczym korzeń maca wpływa korzystnie na organizm człowieka. Potwierdzają to liczne badania prowadzone nad tą rośliną, jej właściwościami i zastosowaniem. Nie bez znaczenia jest również fakt, że była ona stosowana w medycynie ludowej.

Korzeń maca a potencja

Już rdzenni mieszkańcy Peru wierzyli, że korzeń maca jest afrodyzjakiem i poprawia sprawność seksualną. Stąd też jest nazywany peruwiańskim żeń-szeniem. Zawdzięcza to bogactwu składników mineralnych, które wspierają ogólne funkcjonowanie organizmu i pozwalają zachować witalność.

Korzystne działanie na popęd płciowy korzeń maca prawdopodobnie zawdzięcza także argininie. Jest ona prekursorem tlenku azotu. Substancja ta powoduje rozkurcz mięśniówki naczyń krwionośnych i ciał jamistych prącia. W efekcie zwiększa się napływ krwi do narządów rodnych. W efekcie dochodzi do erekcji. Korzeń maca jest częstym składnikiem preparatów przeznaczonych dla mężczyzn zmagających się z problemami z potencją.

W badaniach przeprowadzonych w 2002 roku, w których wzięło udział 57 zdrowych mężczyzn, wykazano, że 8-tygodniowa suplementacja korzenia maca przyczyniła się do poprawy funkcji seksualnych. Jednocześnie nie zmienił się poziom hormonów płciowych. W kolejnych badaniach uzyskano podobne wyniki.

Sproszkowany korzeń maca – działanie przeciwutleniające

Wiele badań przeprowadzono również nad właściwościami przeciwutleniającymi korzenia maca. Wykazano, że ma on zdolność do zmiatania wolnych rodników tlenowych oraz blokuje powstawanie nadtlenków. Ma to kluczowe znaczenie dla zdrowia. Wolne rodniki powodują stres oksydacyjny, który niszczy DNA komórek i przyspiesza procesy starzenia się organizmu.

Wpływ korzenia maca na płodność

Stosowanie korzenia maca może mieć również wpływ na płodność mężczyzn. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach zaobserwowano znaczny wzrost liczby plemników w ejakulacie i zwiększenie ich ruchliwości po 10-tygodniowej suplementacji. Testy przeprowadzone na ludziach potwierdziły tą właściwość. W badaniach Gonzalesa stwierdzono:

• zwiększenie objętości nasienia,

• zwiększenie liczby plemników,

• zwiększenie liczby ruchliwych plemników,

• zwiększenie ruchliwości plemników.

Odnotowano to wśród badanych niezależnie od otrzymywanej dawki korzenia maca.

Korzystny wpływ na tkankę kostną

Zaobserwowano, że korzeń maca może mieć korzystny wpływ na tkankę kostną. Regularna suplementacja zmniejsza ryzyko zmian osteoporotycznych. Dzieje się tak poprzez oddziaływanie na gospodarkę wapniową. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach odnotowano pobudzenie proliferacji osteoblastów, zwiększenie ekspresji genów odpowiedzialnych za osteogenezę, a także wzrost różnicowania się komórek kostnych.

Właściwości neuroprotekcyjne korzenia maca potwierdzono w badaniach in vitro i in vivo. Udowodniono, że nie tylko chroni komórki nerwowe, ale także ma korzystny wpływ na funkcje poznawcze (zdolność uczenia się i pamięć). Testy przeprowadzone na zwierzętach wskazywały także na działanie łagodzące objawy depresji. Udowodniono je w badaniach na kobietach – efekt był szczególnie silny u pań po menopauzie.

Pozostałe właściwości korzenia maca

Nie są to jedyne właściwości prozdrowotne Lepidium meyenii. W licznych badaniach zaobserwowano, że korzeń maca ma pozytywny wpływ na:

• skurczowe ciśnienie tętnicze krwi,

• gospodarkę hormonalną (szczególnie testosteron i estradiol),

• ogólny stan zdrowia i witalność organizmu.

Wiele mówi się o korzeniu maca w kontekście menopauzy. Badania wskazują, że może być on pomocny w łagodzeniu jej objawów. Dzieje się tak ze względu na jego wpływ na gospodarkę hormonalną.

Zastosowanie korzenia maca

Spożywany jest głównie wysuszony korzeń maca. W formie proszku może być przechowywany nawet przez kilka lat. W tradycyjnej peruwiańskiej kuchni przygotowuje się go na różne sposoby – do gotowania i pieczenia ciast, chleba i tradycyjnej owsianki.

Sproszkowany korzeń maca jest w Polsce dostępny w postaci suplementów diety. Preparaty mają postać tabletek, kapsułek, proszku lub płynu. Suplementy dobrej jakości można nabyć w sprawdzonych sklepach zielarskich.

Jak stosować korzeń maca?

Korzeń maca w proszku można stosować na różne sposoby. Najczęściej rozpuszcza się go w wodzie lub innym napoju. W takiej formie należy spożyć go około pół godziny przed posiłkiem. Korzeń maca można również dodawać do posiłków – dzięki temu jego suplementacja jest bardzo przyjemna i akceptowana przez osoby, które nie tolerują kapsułek i tabletek.

Maca w płynie może być aplikowana bezpośrednio do ust. Innym sposobem jest dodawanie jej do napojów lub żywności.

Bez względu na formę suplementów diety z korzeniem maca, należy ściśle stosować się do zaleceń producenta. Nie można przekraczać zalecanej dawki. Przed rozpoczęciem suplementacji najlepiej skonsultować się z lekarzem.

Przeciwwskazania do stosowania korzenia maca

Chociaż korzeń maca jest produktem w pełni naturalnym, nie każda osoba może go stosować. Suplementacja jest przeciwwskazana u ciężarnych, kobiet karmiących piersią, dzieci oraz osób uczulonych na składniki preparatu. Wskazaniem do zachowania ostrożności je stan zapalny gruczołu krokowego.

Zdarza się, że korzeń maca powoduje skutki uboczne. Zalicza się do nich: migrenę, wahania nastroju, zaburzenia snu.

Źródła:

1. M. Grdeń, A. Gramza-Michałowska, Maca (Lepidium meyenii) - właściwości prozdrowotne, “Nauka. Przyroda. Technologie” 2017, t. 11, nr 1, s. 33-44.

2. J. Lutomski, Maca - żywność energetyzująca czy lek?, “Postępy Fitoterapii” 2001, nr 2-3, s. 15-17.

3. H. Ostrowski-Meissner i in., Próba zastosowania Maca (Lepidium peruvianum) u kobiet w okresie wczesnej postmenopauzy, “Postępy Fitoterapii” 2003, nr 1, s. 19-27