Pierzga – właściwości, działanie i zastosowanie

Najbardziej znanym produktem pszczelim jest miód. Jednak warto przyjrzeć się również innym wytworom tych pracowitych owadów. Jednym z nich jest pierzga pszczela, czyli przetworzony pyłek kwiatowy. To źródło wielu cennych składników odżywczych – głównie białek, witamin, minerałów i polifenoli. Sprawdź, jakie są właściwości i działanie pierzgi pszczelej.

Produkty pszczele odgrywają ważną rolę we wspieraniu funkcjonowania organizmu człowieka. Stosuje się je profilaktycznie, a także pomocniczo w leczeniu niektórych schorzeń. Ich cenne właściwości i skład są potwierdzone licznymi badaniami. Stąd od wielu lat obserwuje się wzrost zainteresowania miodem, a także innymi produktami wytwarzanymi przez pszczoły. Rośnie też świadomość społeczeństwa dotycząca wykorzystania natury w utrzymaniu zdrowia.

Czym jest pierzga pszczela?

Pierzga to substancja pochodzenia roślinnego, która jest wytwarzana przez pszczoły. To pyłek pszczeli połączony z miodem lub nektarem oraz wydzieliną gruczołów ślinowych pszczół. Produkt poddawany jest fermentacji mlekowej w warunkach beztlenowych pod wpływem enzymów obecnych w ślinie oraz bakterii Lactobacillus. Proces ten odbywa się w komórkach plastra (konstrukcji budowanej przez pszczoły robotnice z wosku).

Jak wygląda proces powstawania pierzgi pszczelej? Najpierw pszczoły zbierają pyłek kwiatowy i w specjalnych koszyczkach na odnóżach formują z niego obnóże – grudki pyłku zlepione nektarem. W takiej formie transportują go do ula, gdzie następnie składany jest do komórek plastra. Tam młode pszczoły zalewają go miodem i śliną oraz ubijają, aby pozbyć się pęcherzyków powietrza. Tak wypełnione komórki plastra są zabezpieczane wieczkiem woskowym. Brak tlenu i wysoka temperatura (około 30 stopni Celsjusza) sprzyjają fermentacji.

Pierzga pszczela to podstawowy pokarm pszczół. Jest dla nich źródłem białka, tłuszczów, soli mineralnych i witamin. Jest także zabezpieczeniem rezerwy pokarmowej w okresie wczesnej wiosny. Pszczoły korzystają z niej chętniej niż z pyłku kwiatowego, ponieważ jest lepiej przyswajalna. Z pierzgi wytwarza się mleczko pszczele, którym karmicielki karmią larwy. Zaobserwowano, że dzięki niej pszczoły lepiej się rozwijają, są bardziej odporne na choroby, a także żyją dłużej. Jedna pszczela rodzina może w ciągu zużyć nawet 45 kilogramów pierzgi.

Pierzga pszczela ma postać twardych grudek o nieregularnym kształcie. Przyjmuje ciemnobrązową barwę. Jest całkowicie odporna na pleśń i procesy gnilne.

Skład pierzgi pszczelej

Pierzga pszczela właściwości lecznicze zawdzięcza bogactwu cennych składników odżywczych. Znajdziemy w niej:

• 10–40% białek,

• aminokwasy egzogenne (m.in. lizynę, metioninę, histydynę, treoninę, leucynę, izoleucynę, tryptofan),

• 13–55% węglowodanów (głównie glukozę i fruktozę),

• 1–20% tłuszczów (nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe, fitosterole, fosfolipidy),

• polifenole (kwasy fenolowe, flawonoidy, leukotrieny),

• witaminy (C, B, A, E)

• minerały (miedź, potas, wapń, magnez, sód, cynk, chrom, krzem, żelazo, selen, kobalt, mangan),

• triterpeny (kwas oleanolowy, betulina),

• enzymy

W czasie przechowywania pierzga pszczela przechodzi szereg przemian chemicznych. Po kilku tygodniach w ulu zawartość białka spada o 15% w porównaniu do świeżego pyłku pszczelego. Wzrasta za to ilość aminokwasów i peptydów.

W procesie fermentacji mlekowej powstaje kwas mlekowy. Substancja ta obniża pH pierzgi do wartości 4,3. Po jego zakończeniu obniża się liczba bakterii probiotycznych. Gotowa pierzga zawiera ich ograniczoną ilość. W badaniach uzyskano z niej dwa szczepy Lactobacillus – Lactobacillus plantarum i Lactobacillus acidophilus.

Pierzgę pszczelą ceni się za wyższą wartość odżywczą niż pyłek. Ma ona bogatszy skład chemiczny. Chociaż pierzga zawiera mniej białka, znajdziemy w niej szereg innych składników, które wspierają funkcjonowanie organizmu. Ponadto ten produkt pszczeli charakteryzuje się dobrą przyswajalnością.

Właściwości lecznicze pierzgi pszczelej

Pierzga pszczela wykazuje szereg właściwości, dzięki którym wpływa pozytywnie na organizm człowieka. Jej składniki są przyswajane przez ludzi, dlatego mogą stanowić uzupełnienie dobrze zbilansowanej diety.

Pierzga ma właściwości odżywcze. Dzięki witaminom, minerałom i aminokwasom działa wzmacniająco i regenerująco. Wspiera rekonwalescencję organizmu po chorobach, długotrwałym leczeniu oraz w stanach osłabienia.

Pierzga wykazuje również działanie immunostymulujące i bakteriobójcze. Na uwagę zasługuje fakt, że zawiera do 300 mg/100 g witaminy C. Dzięki temu może być wykorzystywana w celu wspierania odporności – szczególnie w momencie osłabienia oraz w okresie zwiększonej zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych.

Dzięki zawartości żelaza i witaminy C pierzga pszczela wspiera leczenie anemii, ponieważ przyczynia się do zwiększenia liczby czerwonych krwinek. Wykazano także, że działa pozytywnie na układ pokarmowy, co zawdzięcza bakteriom probiotycznym. Reguluje przemianę materii, poprawia trawienie i wzmaga apetyt.

Z właściwości pierzgi pszczelej czerpie również układ nerwowy. Zaobserwowano, że przyczynia się ona do poprawy koncentracji i pamięci, a także wspiera funkcjonowanie mózgu.

Zastosowanie pierzgi

Pierzga jest nie tylko pokarmem pszczół. Jej stosowanie może przynieść wiele korzyści człowiekowi. Wykorzystuje się ją w lecznictwie oraz kosmetyce.

Pierzga pszczela w lecznictwie

Pierzga jest bardzo chętnie stosowana w medycynie naturalnej. Nie tylko regeneruje organizm, ale także wspiera terapię konwencjonalną przy wielu schorzeniach i dolegliwościach. Ten produkt pszczeli:

• wspiera leczenie chorób wątroby,

• wzmacnia organizm w przypadkach przewlekłego zmęczenia i niedoborów składników mineralnych i witamin,

• wspiera regenerację po chorobie,

• poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego,

• wspiera odporność organizmu,

• reguluje poziom cholesterolu i lipidów we krwi,

• wspiera leczenie i zapobiega anemii.

Tradycyjną terapią naturalną, w której stosuje się produkty pszczele, jest apiterapia.

Pierzga pszczela w kosmetyce

Pierzga ma również korzystny wpływ na skórę. Dlatego znalazła swoje zastosowanie w kosmetyce. Obecnie w niej składniki odżywcze przyczyniają się do:

• poprawy procesów odnowy komórkowej skóry,

• poprawy elastyczności skóry,

• poprawy procesów usuwania zrogowaciałego naskórka,

• przygotowania skóry do lepszego absorbowania składników aktywnych z preparatów kosmetycznych,

• poprawę nawilżenia skóry,

• zwiększenia procesu produkcji kolagenu.

Dzięki temu, że pierzga ma działanie przeciwbakteryjne, zapobiega tworzeniu się zaskórników oraz stanów zapalnych skóry, co ma szczególne znaczenie dla osób zmagających się z problemami skórnymi (np. trądzikiem).

Jak stosować pierzgę pszczelą?

Pierzgę pszczelą najlepiej spożywać w formie naparów. Jedną łyżkę należy rozpuścić w szklance wody i odstawić na kilka godzin. Zaobserwowano, że takie postępowanie wzmacnia jej działanie. Zaleca się, aby przygotowany roztwór wypić na czczo. Zalecenia mówią także o wymieszaniu pierzgi z miodem i spożywaniu niewielkich ilości w ramach przekąski.

Dawkowanie pierzgi

Bardzo ważne jest, aby nie przekraczać dziennej rekomendowanej dawki. Zaleca się, aby osoba dorosła spożyła dziennie maksymalnie 30–40 gramów pierzgi. Należy jednak postępować zgodnie z informacjami na opakowaniu preparatu.

Przeciwwskazania do stosowania pierzgi pszczelej

Chociaż pierzga jest produktem naturalnym, który wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości, nie wszyscy mogą ją stosować. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest uczulenie na produkty pszczele, ponieważ może dojść do reakcji alergicznej. Ostrożność powinni zachować osoby chore na cukrzycę, ponieważ pierzga zawiera cukry proste w sporych ilościach. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, przed rozpoczęciem przyjmowania pierzgi należy skonsultować się z lekarzem.

Gdzie kupić pierzgę?

Pierzgę można kupić w dobrych sklepach zielarskich. Sprzedawana jest ona w naturalnej postaci lub w formie suplementów diety. O produkt można zapytać również bezpośrednio u pszczelarza.

Źródła:

1. N. Żak, P. Przybyłowski, Apiterapia wśród konsumentów XXI wieku - badania wstępne, "Marketing i Zarządzanie" 2018, nr 3, s. 241-251.

2. A. Kruczek, A. Stacewicz, M. Puc, Pyłek kwiatowy w produktach pszczelich, "Alergoprofil" 2015, nr 2, s. 41-44.

3. E. Hołderna-Kędzia, B. Kędzia, Synbiotyczne działanie produktów pszczelich wytwarzanych ze źródeł roślinnych, "Postępy Fitoterapii" 2021, nr 22, s. 189-195.