Suplementy w ciąży - co jest ważne dla przyszłej mamy?

Suplementy w ciąży - co jest ważne dla przyszłej mamy?

Organizm kobiety w ciąży pracuje na wyższych obrotach, dlatego wzrasta jego zapotrzebowanie na niektóre składniki mineralne, witaminy i składniki odżywcze. Czasem sama dieta - nawet jeśli odpowiednio zbilansowana i dostosowana do potrzeb kobiety - może nie wystarczać. Dlatego suplementowanie poszczególnych składników jest niezwykle ważne - może pomagać przyszłej mamie w zachowaniu odpowiedniej formy, a także wspierać rozwój malucha. Jakie witaminy i składniki odżywcze są ważne dla kobiet w ciąży, a w przy tym przyczyniają się do prawidłowego rozwoju dziecka? Suplementy w ciąży - niedobór, dawkowanie, korzyści.

Suplementy w okresie ciąży - o jakie składniki warto się zatroszczyć?

Suplementacja w ciąży powinna być ściśle powiązana z tym, w jakim stanie jest przyszła mama. Chodzi o uwzględnienie jej ewentualnych schorzeń (w tym głównie chorób tarczycy), a także zbadanie reakcji jej organizmu na ciążę i ocenę tego, jakich witamin może jej brakować. Część z tych składników będzie potrzebna przyszłej mamie również w okresie karmienia piersią, dlatego warto pamiętać o nich już na etapie planowania ciąży. Należy również pamiętać, że niektóre kobiety należą do tzw. grupy podwyższonego ryzyka, wówczas suplementację trzeba ustalać indywidualnie. Do czynników ryzyka zalicza się m.in. cukrzyca, otyłość, stosowanie niektórych leków, stosowanie używek, choroby układu pokarmowego, czy też przebyte w przeszłości operacje bariatryczne.

Suplementy należy dobierać zgodnie z wynikami badań. Wskazane jest, by robić to po konsultacji ze specjalistą. Można również opierać się na rekomendacjach, które w lipcu 2020 roku wydało Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. W rekomendacji wymieniono kilka substancji, które warto suplementować w okresie ciąży.

Kwas foliowy

Kwas foliowy, czy też inaczej folacyna, witamina B9, B11 lub M jest związkiem, który ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju płodu w łonie matki. Kwas foliowy:

• bierze udział w metabolizmie aminokwasów, kwasów nukleinowych oraz białek;

• jest potrzebny, by powstawały i wzrastały komórki dziecka;

• ma wpływ na prawidłowe tworzenie układu nerwowego i krwiotwórczego dziecka.

Kwas foliowy można znaleźć również w pożywieniu takim jak: sałata, szpinak, kapusta, rośliny strączkowe, pomidory, buraki, orzechy, jaja, drożdże, ziarna zbóż. Zapotrzebowanie na niego w czasie ciąży wzrasta jednak tak bardzo, że zdecydowanie zalecana jest suplementacja kwasu foliowego.

Dawkowanie kwasu foliowego:

1. 0,5 mg na dobę - wszystkie kobiety w okresie rozrodczym.

2. 0,4-0,8 mg na dobę - kobiety do 12 tygodnia ciąży (w I trymestrze ciąży).

3. 0,6-0,8 mg na dobę - II i III trymestr ciąży.

Zaleca się większą dawkę, jeśli istnieje ryzyko wystąpienia wad rozwojowych u dziecka, w tym przypadku wad cewy nerwowej.

Witamina D

Witaminę D powinno suplementować w zasadzie całe polskie społeczeństwo, ze względu na warunki geograficzne i dostęp do słońca (które pomaga w naturalnym tworzeniu tej witaminy). U kobiet ciężarnych jest to szczególnie ważne, ponieważ ma wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.

• Witamina D ma wpływ na mineralizację gości, poprzez działanie na gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu;

• Witamina D wpływa również na prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych układów w ciele człowieka: mięśniowego, nerwowego, immunologicznego, czy endokrynnego.

Dawkowanie witaminy d u kobiet ciężarnych

1. Należy zacząć od oznaczenia poziomu witaminy D w organizmie, a następnie dobrania odpowiedniej dawki do kobiety (jeśli wystąpi niedobór witaminy D).

2. 1500-2000 IU a dobę - kobiety bez niedoborów o prawidłowym BMI.

3. 4000 IU na dobę u kobiet w ciąży z wysokim wskaźnikiem BMI (większym niż 30).

Jod

Ciąża to stan, który bardzo zwiększa zapotrzebowanie organizmu kobiety również na pierwiastek jodu.

• Jest on głównym składnikiem hormonów tarczycy, te z kolei mają duże znaczenie dla dojrzewania i poprawnego działania układu nerwowego, pokarmowego i sercowo-naczyniowego.

• Jod odpowiada także za utrzymanie prawidłowego funkcjonowania gospodarki wodno-elektrolitowej.

• Jod wpływa na prawidłowy rozwój płciowy dziecka.

Dawkowanie jodu w okresie ciąży

150-200 mg na dobę, jeśli jest prawidłowy przebieg ciąży i nie występują u matki choroby tarczycy. Jeśli u kobiety ciężarnej występują takie choroby, suplementacja jodu musi odbywać się pod kontrolą stężenia hormonów tarczycy i przeciwciał tarczycowych.

Kwasy DHA

Suplementacja w ciąży musi dotyczyć również długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Wśród nich największe znaczenie ma DHA - kwas dokozaheksaenowy.

• To jeden ze składników strukturalnych tkanki nerwowej.

• Ma wpływ na prawidłowy rozwój dziecka w zakresie układu nerwowego, wzroku, a także w zakresie psychosomatyki.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe DHA w czasie ciąży są w związku z tym niezwykle ważne.

Dawkowanie dha w czasie ciąży

1. W posiłkach: tłuste ryby morskie i algi.

2. 200 mg na dobę w czasie ciąży.

3. 1000 mg na dobę w przypadku ryzyka porodu przedwczesnego.

Żelazo

Żelazo w ciąży powinny suplementować przede wszystkim kobiety z niedokrwistością i te, u których występuje niskie stężenie ferrytyny.

• Żelazo jest konieczne ze względu na potrzeby rosnącego dziecka, a także dla prawidłowego rozwoju łożyska i błon płodowych.

• Suplementy w ciąży nie zawsze muszą zawierać dawkę żelaza, ponieważ szkodliwy może być również jego nadmiar.

Dawkowanie żelaza w ciąży

1. Oznaczenie stężenia ferrytyny w organizmie matki i dobranie na tej podstawie dawki żelaza.

2. Przed 16 tygodniem ciąży przyjmowanie odpowiednich suplementów z żelazem tylko w przypadku niedoborów.

3. 30 mg na dobę po 16 tygodniu ciąży, jeśli następuje spadek ferrytyny poniżej 60 mg/l.

Suplementy w czasie ciąży - czym grożą niedobory?

Niedobory poszczególnych składników odżywczych, witamin i minerałów mogą być niebezpieczne dla przyszłej mamy i jej dziecka. Może się to również wiązać z gorszym samopoczuciem i finalnie z gorszym przechodzeniem procesu ciąży. Z jakimi objawami wiążą się najczęściej pojawiające się niedobory u kobiet w ciąży?

Niedobór kwasu foliowego

Kwasy foliowy jest niezwykle istotny dla kobiet w ciąży i chociaż potrzebują go wszyscy, to właśnie z przyszłymi mamami ta witamina kojarzy się najbardziej. Objawy niedoboru mogą być nie tylko uciążliwe, ale również niebezpieczne. Należą do nich:

• bóle głowy, przemęczenie, bezsenność;

• anemia i różnego rodzaju alergie;

• problemy z układem trawiennym, biegunki, brak apetytu;

• stany zapalne błon śluzowych;

• w sytuacjach skrajnych niedoborów niebezpieczeństwo dla płodu w postaci ciężkich wad, np. rozszczep kręgosłupa, czy bezmózgowie.

Suplementacja kwasu foliowego zalecana jest również w trakcie starań o zajście w ciążę, by przygotować organizm przyszłej mamy na stan wytężonej pracy.

Kwas foliowy - witamina B9

Niedobór żelaza

W czasie ciąży należy odpowiednio suplementować również żelazo, ponieważ zapotrzebowanie organizmu kobiety ciężarnej na ten pierwiastek może być wyższe. W sytuacji niedoboru żelaza znacznie utrudniony jest przebieg ciąży dla przyszłej mamy. Niedobory mogą objawiać się następująco:

• zmęczenie, bóle głowy i spadek aktywności;

• duszności i kołatanie serca, zwiększone podczas wysiłku;

• blada skóra, wypadanie i rozdwajanie się włosów;

• problemy z koncentracją;

• nadmierna senność;

• ryzyko chorób płodu, m.in. hipotrofia;

• zaburzenia czynności skurczowej w czasie porodu;

• poród przedwczesny.

Niedobór jodu

Niedobór jodu również jest bardzo niebezpieczny zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Związane jest to z niedoczynnością tarczycy, która może pojawić się zarówno u matki, jak i u dziecka.

• Zbyt niski poziom jodu to również ryzyko związane z przedwczesnym porodem, utrudnia to donoszenie ciąży.

• Może wywołać zaburzenia okołoporodowe.

• Może skutkować uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, niedosłuchem, upośledzeniem umysłowym, czy głuchotą u noworodka.

Niedobór DHA

Suplementy w ciąży powinny zakładać przyjmowanie DHA, ponieważ jego niedobór wiąże się z:

• Ryzykiem porodu przedwczesnego.

• Ryzykiem stanu przedrzucawkowego.

• Niższą masą urodzeniową noworodka.

Powyższe informacje przedstawiają zalecenia położników dotyczące suplementacji poszczególnych składników w czasie ciąży. Warto jednak pamiętać, że suplementację kwasu foliowego, suplementację żelaza, jodu, kwasów DHA i wszystkich innych składników najlepiej przedyskutować z lekarzem prowadzącym ciążę.