Jednak w ostatnich latach w środowisku zwolenników medycyny naturalnej pojawiło się przekonanie, że witamina C "lewoskrętna" to cudowna substancja, która jest antidotum na najpoważniejsze choroby. W dodatku zaczęto określać, że "prawoskrętna witamina C" jest gorszym rodzajem tej substancji i nie taką powinno się spożywać. Jaka jest prawda? Wyjaśnimy to w poniższym artykule.
Co to jest witamina C?
Witamina C to inaczej kwas askorbinowy, który znajduje szerokie zastosowanie zarówno w medycynie, jak i kosmetyce. Dla prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych jest ona w zasadzie niezbędna. Wspiera pracę wielu układów, w tym układu odpornościowego i układu krążenia. Przyspiesza gojenie się ran, obniża ciśnienie krwi, wspomaga produkcję kolagenu, a przez to spowalnia procesy starzenia się skóry. Trzeba przyznać, że bogate właściwości witaminy C czynią ją substancją niemal cudowną.
Co zatem robi w tym wszystkim witamina C lewoskrętna? Pierwszy powód, dla którego z łatwością można było ją uczynić bardziej medialną i wyjątkową jest to, że właściwa nazwa tej witaminy to kwas askorbinowy, czy też kwas l-askorbinowy. Bez większych kłopotów zatem literce "L" w nazwie przypisano lewoskrętność i potraktowano tę substancję jako coś lepszego i unikalnego. Czy jest to zgodne z prawdą?
Zobacz także: Liposomalna witamina C
Lewoskrętna witamina C - o co chodzi?
Litera "L" przed właściwą nazwą kwasu nie oznacza jej lewoskrętności. Używana jest w tym miejscu, ponieważ oznacza się w ten sposób budowę chemiczną tej substancji. W tym przypadku dosłownie chodzi o konfigurację atomu węgla w łańcuchu bocznym. Ma to również wpływ na właściwości substancji, ale - wyjaśnimy to zaraz bardziej szczegółowo - witamina C, nawet z charakterystyczną "L" przed nazwą, nadal pozostaje prawoskrętna!
Kwas l-askorbinowy bardzo często zestawia się z kwasem d-askorbinowym i ma być to koronnym argumentem, który świadczy o wyższości witaminy C lewoskrętnej nad prawoskrętną. Warto jednak poznać prawdziwe różnice między tymi dwoma substancjami.
Kwas l-askorbonowy - aktywny biologicznie
Kwas l-askorbinowy wykazuje aktywność biologiczną, a to oznacza, że jego spożywanie przez człowieka jest sensowne i uzasadnione. Krótko mówiąc: to sprawia, że kwas ten można nazwać witaminą. Jest to bowiem substancja niezbędna do tego, by organizm mógł funkcjonować we właściwy sposób. Tutaj za przykład można wziąć choćby udział w biosyntezie kolagenu. Z kolei niedobory witaminy C powodują poważne dolegliwości zdrowotne dla człowieka, a należą do nich m.in. szkorbut, patologie układu krwionośnego, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć.
Zobacz także: Askorbinian magnezu
Kwas d-askorbinowy - brak aktywności biologicznej
Litera "D" przed nazwą kwasu askorbinowego czyni z niego zupełnie inną substancję. Nie jest ona aktywna biologicznie i można jej przypisać jedynie właściwości przeciwutleniające. Nie wykazuje jednak tak szerokiego działania, jak kwas l-askorbinowy i z fizjologicznego punktu widzenia jest ona dla człowieka całkowicie zbędna. Jej przyjmowanie nie ma większego sensu.
Lewoskrętna witamina C czy prawoskrętna witamina C?
Powyższe wyjaśnienie sporo wnosi, jednak nadal zostawia w rękach zwolenników cudownej lewoskrętnej witaminy C kilka argumentów. Pora zatem ostatecznie je obalić i otwarcie powiedzieć, że literka "L" przed kwasem askorbinowym nie oznacza lewoskrętności, podobnie jak litera "D" nie oznacza prawoskrętności. Oznaczenia te dotyczą innych kwestii, a kwas l-askorbinowy to klasyczna witamina C, która jest prawoskrętna.
Zobacz także: Askorbinian sodu
Dlaczego kwas l-askorbinowy to prawoskrętna witamina C?
Choć witaminę C chciano stanowczo dzielić na prawo i lewoskrętną, jasno należy powiedzieć, że nie jest to zgodne z prawdą. Kwas l-askorbinowy jest substancją prawoskrętną, a wynika to z aktywności optycznej, jaką wykazują się substancje chemiczne. Wiązka światła przechodząca przez substancję poddaje się skręcalności optycznej i robi to zgodnie ze wskazówkami zegara. Niezależnie od izomera, czyli litery "D" lub "L" w przypadku kwasu askorbinowego, skręcalność ta ma miejsce tylko w jedną stronę - prawą. Cząsteczka chemiczna skręca płaszczyznę światła spolaryzowanego w prawo. Oznacza to, że kwas l-askorbinowy to klasyczna witamina C, która wykazuje tzw. prawoskrętność i jest jedyną i jednorodzajową substancją, którą zażywa człowiek.
Skąd wątpliwości na temat witaminy C?
Witaminę C wzięto na tapet już kilka lat temu, kiedy świat obiegły sensacyjne informacje, że jej "lewoskrętna" odmiana, podawana w formie wlewów dożylnych, jest w stanie leczyć najpoważniejsze choroby. Najprawdopodobniej witamina C okazała się doskonałą odpowiedzią dla tych, którzy chcieli wierzyć w cudowne antidotum, naturalne i bezpieczne, o którym wiedza z przyczyn ekonomicznych jest ukrywana przed światem. Zadziałały klasyczne zjawiska społeczne, które mogły wypromować "lewoskrętną witaminę C" jako środek dostępny dla wszystkich i leczący wszystko.
Czy zatem witamina C w swojej nowej postaci to chwyt marketingowy? Niestety tak. Dostępne na rynku preparaty to wyłącznie kwas l-askorbinowy, a pochodzenie tajemniczej litery "L" w jego nazwie drobiazgowo wyjaśniliśmy powyżej. Nie ma żadnych przesłanek ku temu, by twierdzić, że istnieje inny, bardziej skuteczny i lepszy rodzaj kwasu askorbinowego.
Jak dostarczać witaminę C do organizmu?
Witamina C jest obecna w wielu produktach spożywczych i z powodzeniem można dostarczyć ją do organizmu w odpowiedniej ilości dzięki zdrowej i zbilansowanej diecie. Warto jednak pamiętać, że nie utrzymuje się ona zbyt dobrze w produktach, które poddawane są klasycznemu gotowaniu, dlatego lepszym jej źródłem są świeże i surowe owoce i warzywa. Gdzie można znaleźć najwięcej naturalnej witaminy C?
- Owoce dzikiej róży - 250-800 mg w 100 g.
- Natka pietruszki - 170 mg w 100 g.
- Czarna porzeczka - 150-300 mg w 100g.
- Papryka - 125-200 mg w 100 g.
- Brukselka - 65-145 mg w 100 g.
- Brokuły - 65-100 mg w 100 g.
Suplementacja kwasem l-askorbinowym może być wskazana wtedy, gdy dieta nie jest bogata w składniki zawierające witaminę C. Pomimo tego, że występuje naturalnie w wielu owocach i warzywach, w niektórych przypadkach konieczne będzie jej dostarczanie np. w formie kapsułek.
Witamina C - kiedy suplementować dodatkowo?
Wspomniane przypadki mogą dotyczyć różnego rodzaju przypadłości i schorzeń, których efektem jest większe zapotrzebowanie na witaminę C lub jej wzmożone wypłukiwanie i wydalanie z organizmu. Może to dotyczyć następujących sytuacji:
- Awitaminoza na skutek choroby lub niewłaściwej diety.
- Niewłaściwe funkcjonowanie układu pokarmowego, na skutek którego witamina C wchłaniana jest w jelicie cienkim i dwunastnicy.
- Dieta eliminacyjna, zbyt długie głodówki, monotonne posiłki niewystarczająco zbilansowane.
- Przebywanie w stanie, który warunkuje konieczność zwiększenia przyjmowania witamin, np. ciąża, laktacja, długotrwały i ciężki wysiłek fizyczny, okres pooperacyjny).
- Utrata krwi lub biegunka, które powodują nasilone wydalanie poszczególnych witamin z organizmu.
- Choroby, podczas których pojawia się trudna do zbicia podwyższona temperatura.
- Nadużywanie alkoholu.
- Przyjmowanie niektórych leków, po których istnieje konieczność uzupełnienia witamin . Również po niektórych antybiotykoterapiach.
W wymienionych sytuacjach warto również rozważyć badanie, które pomoże ustalić poziom witaminy C w organizmie. Na tej podstawie możliwe jest ustalenie, w jakim zakresie powinna przebiegać suplementacja i jaka forma podawania witaminy będzie najkorzystniejsza. Jedno jest pewne: w każdym z tych przypadków zostanie zaaplikowany kwas l askorbinowy, który oznacza prawoskrętną witaminę C. Ta wiedza może pomóc uniknąć sytuacji, w których marketingowy rozpęd jest w stanie wypromować nieistniejące lekarstwa, za które trzeba będzie zapłacić istniejącymi pieniędzmi.
Zobacz także:
Witamina C - właściwości, zastosowanie, dawkowanie
Przedawkowanie witaminy c – czym grozi? jakie są objawy przedawkowania witaminy c?
Bibliografia:
- Kleszczewska E. Biologiczne znaczenie witaminy C ze szczególnym z uwzględnieniem jej znaczenia w metabolizmie skóry. Pol Merk Lek 2007;23:462.
- Janda K., Kasprzak M., Wolska J., "Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pomeranian Journal of Life Sciences" 2015
- Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012
- Gertig H, Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.
