Homocysteina

Homocysteina - po co przeprowadzać badanie jej poziomu

Homocysteina jest aminokwasem siarkowym, który jest niezbędny do regeneracji uszkodzonych tkanek. W komórkach człowieka powstaje na skutek demetylacji metioniny. Jej źródłem jest spożywane białko. Jednak nadmiar tego składnika może prowadzić do miażdżycy. W związku z tym konieczne jest zadbanie o jej prawidłowy poziom. Do ustabilizowania metabolizmu homocysteiny stosuje się witaminy B9 (kwas foliowy), B6, B12 i betainę.

Dlaczego homocysteina jest groźna dla zdrowia?

Homocysteina jest naturalnym aminokwasem, który powstaje w ciele po dostarczeniu organizmowi białka pochodzenia zwierzęcego. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Jednak jej nadmiar jest już dla naszego zdrowia bardzo niebezpieczny. Działanie prozakrzepowe tego związku może prowadzić do choroby zakrzepowej, zawału serca lub udaru. Co więcej, homocysteina odpowiada też za odkładanie się cholesterolu. Prowadzi to do tworzenia się we krwi blaszek miażdżycowych. A to z kolei również zwiększa ryzyko zawału i udaru. 

Nadmiar homocysteiny, czyli hiperhomocysteinemia uszkadza nie tylko naczynia krwionośne. Zwiększa także ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych np. choroby Alzheimera, czy też Parkinsona. Na tym niestety nie koniec. Wyniki badań naukowych dowiodły, że na skutek podwyższenia poziomu homocysteiny rośnie ryzyko nowotworów [1]. Wiele wskazuje także na to, że wysoki poziom homocysteiny we krwi koreluje z niedoczynnością tarczycy. W tym np. chorobą Hashmioto [1,2].

Bardzo dużą rolę w syntezie homocysteiny odgrywa kwas foliowy. Jest on rekomendowany przede wszystkim kobietom starającym się o dziecko oraz będących w ciąży. Związek ten ma chronić płód przed rozwojem poważnych wad cewy nerwowej. Z powodu zbyt niskiego stężenia homocysteiny rośnie także prawdopodobieństwo poronienia [1].

Genetyczne podłoże wysokiej homocysteiny

Na wysoki poziom homocysteiny w organizmie człowieka mają wpływ również czynniki genetyczne. Mutacje występujące w obrębie dwóch białek budujących enzymy: reduktazę metylenotetrahydrofolianową i beta-syntazę cystationiny [2]. Objawami klinicznymi są m.in.:

• zmiany osteoporotyczne kości,
• zaburzenia widzenia spowodowane zwichnięciem soczewki oka,
• zakrzepica tętnicza i żylna,
• miażdżyca,
• zaburzenia w stopniu mielinizacji neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym,
• defekt syntezy metioniny,
• nadciśnienie płucne [2].

Homocysteina - poziom prawidłowy i przyczyny nadmiaru

Optymalny poziom mieści się w granicach normy od 5 do 15 mikromoli na litr. Jego podwyższenie może być związane z zaburzeniami genetycznymi. Może być także powiązany z niektórymi chorobami, jak:

• anemia złośliwa,
• białaczka lifmoblastyczna,
• rak sutka lub jajnika,
• niewydolność nerek,
• łuszczyca,
• niedoczynność tarczycy,
• cukrzyce typu pierwszego i drugiego.

Podwyższony poziom mogą także powodować używki i niektóre leki. Do najczęstszych przyczyn nieprawidłowego metabolizmu homocysteiny należy niedobór takich składników jak kwas foliowy oraz inne witaminy z grupy B. Można je w łatwy i przystępny sposób suplementować w codziennej diecie. 

Dlaczego homocysteina występująca w nadmiarze powoduje tak poważne schorzenia? Okazało się, że taki stan doprowadza do wzrostu reaktywnych form tlenu. Są one odpowiedzialne za zjawisko znane pod nazwą stresu oksydacyjnego. Wysokie stężenie homocysteiny powoduje przyspieszenie reakcji starzenia się komórek organizmu. Zwłaszcza jeśli dodatkowo obserwuje się zbyt niski poziom antyoksydantów. Następuje reakcja łańcuchowa, która powoduje spadek ważnych neuroprzekaźników (np. dopaminy, noradrenaliny, serotoniny). Spada także poziom estrogenów, co indukuje rozwój niektórych nowotworów [1].

Łagodna postać hiperhomocysteinemii diagnozowana jest, gdy stężenie homocysteiny mieści się w zakresie od 15 do 30 mikromoli na litr. Natomiast ciężką przy wartościach powyżej 100 mikromoli na litr [1].

Homocysteina - kiedy wykonać badanie - kto powinien je zrobić?

Zawyżony poziom homocysteiny we krwi może dotyczyć wielu osób. Jednak istnieją grupy, które są na to szczególnie narażone, należą do nich:

• osoby ze zdiagnozowaną chorobą wieńcową, sercowo-naczyniową, po zawale, z wysokim ryzykiem miażdżycy, po udarze, z zakrzepicą żylną oraz zatorowością płucną,
• osoby o podwyższonym ryzyku zachorowalności na choroby sercowo-naczyniowe. Także te mające w swojej rodzinie przypadki nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, podwyższonego cholesterolu i chorób układu pokarmowego,
• osoby, które mogą mieć niedobory kwasu foliowego i innych witamin z grupy B. W tym wegetarianie i seniorzy. W grupie ryzyka są także osoby cierpiące na stany zapalne przewodu pokarmowego, stosujące niezrównoważoną dietę, zażywające niektóre leki oraz nadużywające alkoholu,
• osoby o podwyższonym ryzyku wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych lub z chorobami typu Alzheimer czy Parkinson,
• osoby spożywające nadmiar kawy i nałogowo palące papierosy,
• kobiety w okresie menopauzy,
• osoby z niewydolnością wątroby, nerek, reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą, cukrzycą i zapaleniem tarczycy.

Homocysteina - jak można regulować jej poziom?

Jak skutecznie obniżyć poziom homocysteiny? W pierwszej kolejności warto wykonać badanie krwi. Pozwoli ono się upewnić, czy istnieje taka potrzeba. Próbki krwi pacjenta pobierane są z żyły łokciowej, tak samo, jak w przypadku zwykłej morfologii.

Badania dowodzą, że odpowiednia suplementacja kwasu foliowego, betainy oraz witaminy B6 i B12 może skutecznie wyregulować poziom homocysteiny. Przywróci jej stężenie we krwi prawidłową wartość. Kuracja takimi preparatami jest prosta i niedroga. Ich działanie polega na przekształceniu niebezpiecznych aminokwasów w inne nieszkodliwe składniki. Każdy z tych suplementów przynosi także wiele innych, korzystnych dla naszego organizmu efektów.

Kwas foliowy

Kwas foliowy, oprócz wspomagania prawidłowego metabolizmu homocysteiny jest odpowiedzialny także za:

• prawidłowej syntezy aminokwasów,
• prawidłowej produkcji krwi,
• utrzymania prawidłowych funkcji psychologicznych,
• prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego,
• redukcji uczucia znużenia i zmęczenia,
• prawidłowego procesu podziału komórek.

Betaina

Betaina, czyli tak naprawdę TMG - trimetyloglicyna - to substancja, którą po raz pierwszy wykryto w burakach. Oprócz bardzo skutecznego obniżania poziomu homocysteiny, działa również:

• regenerująco na wątrobę,
• z udziałem choliny wspomagająco przy rozkładzie tłuszczy,
• z udziałem kreatyny wspomagająco przy budowie masy mięśniowej.

Witamina B6

Witamina B6 bierze udział w wielu procesach, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej działanie opiera się przede wszystkim na:

• wspomaganiu pracy serca,
• metabolizmie aminokwasów,
• regulowaniu ciśnienia krwi,
• usprawnianiu działania układu nerwowego,
• wspomaganiu produkcji czerwonych krwinek,
• braniu udziału w procesie glikogenezy,
• łagodzeniu objawów PMS, niedokrwistości i chorób nerek.

Witamina B12

Witamina B12 bierze udział w przemianach białkowych, tłuszczowych i węglowodanowych. Poza regulacją metabolizmu homocysteiny wpływa ona również na:

• produkcję czerwonych krwinek,
• prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
• syntezę komórek,
• zapobieganie osteoporozie,
• zmniejszenie ilości lipidów we krwi,
• pobudzenie apetytu oraz dobry nastrój.

Suplementacja - efekty regulowania poziomu homocysteiny

Najszybszym i najbezpieczniejszym sposobem wyregulowania poziomu homocysteiny jest suplementacja odpowiednimi preparatami. Koniecznie zawierającymi tak zwane modulatory tej substancji, czyli kwas foliowy, witaminę B6, witaminę B12 i TMG (betainę). Badania wykazują, że połączenie tej ostatniej z pozostałymi składnikami działa o 20% szybciej i efektywniej, niż same witaminy. Poprawia tym samym znacznie wynik badań.

Czas trwania kuracji, której celem jest przywrócenie normalnych wartości homocysteiny, trwa kilka tygodni. Jest głównie zależny od jej poziomu wyjściowego.

Homocysteina wskazywana przez lekarzy

W środowisku medycznym nadal apeluje się o to, aby badania stężenia homocysteiny zaliczały się do jednych z podstawowych. Ze statystyk wynika, że hiperhomocysteinemia dotyczy od 3% do 7% populacji. Natomiast u osób z chorobami naczyń i układu krwionośnego odsetek ten jest znacznie większy. Wynosi ponad 25% [2]. A warto dodać, że sama diagnostyka, jak i suplementacja są bardzo proste i skuteczne.

Bibliografia

1. Kraczkowska S., Suchocka Z. i Pachecka J. Podwyższone stężenie homocysteiny we krwi jako wskaźnik zagrożenia zdrowia. Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie, 2005, 3.
2. Wichlińska-Lipka M. i Nyka. W. Rola homocysteiny w patogenezie chorób układu nerwowego. Forum Medycyny Rodzinnej, 2008, t.2, nr 4, s. 292-297.