L-karnityna to substancja, która może okazać się istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Może być dostarczana z zewnątrz - również w postaci pożywienia, jednak ludzki organizm jest zdolny do jej syntezowania. Popularność L-karnityny w ostatnim czasie znacząco urosła, a to głównie za sprawą tego, że wciąż odkrywane są jej właściwości związane ze wsparciem procesu odchudzania. Jak dokładnie działa L-karnityna? W jakich produktach spożywczych występuje i czy warto ją suplementować?

Co to jest L-karnityna?

L-karnityna to organiczny związek chemiczny. W ludzkim organizmie jest syntezowany przy pomocy dwóch aminokwasów: metioniny oraz lizyny. Do syntezy dochodzi głównie w trzech miejscach: wątrobie, mózgu i nerkach. Zdecydowana większość tej substancji, bo aż 98% znajduje się w mięśniach szkieletowych człowieka. Co ciekawe, po raz pierwszy wyizolowano ją właśnie z mięśni. Miało to miejsce na początku XX wieku, w 1905 r. Temu odkryciu zawdzięcza również swoją nazwę, ponieważ carnis z łaciny oznacza mięso. Tak wczesne odkrycie L-karnityny musiało jednak poczekać aż 50 lat. Dopiero wtedy opisano i oznaczono jej właściwości.

Mechanizm działania L-karnityny podobny jest do tego, jakie wykazują witaminy z grupy B. Jednak ze względu na zasady kwalifikacji nie można jej nazwać witaminą. Dlatego też mówi się o niej, że jest to substancja witamino pochodna.

Dlaczego przez karnityną występuje oznaczenie "L"?

Oznaczenie literą "L" przed nazwą wcale nie jest przypadkowe. Chodzi o fakt, że substancja ta występuje w organizmie w postaci dwóch izomerów: L oraz D. Są to izomery optyczne, z którymi wiąże się oznaczanie kolejności wiązań chemicznych. W przypadku karnityny wyłącznie izomer "L" wykazuje aktywność biologiczną. Tylko ten rodzaj ma znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania poszczególnych układów w organizmie człowieka.

Właściwości L-karnityny

L-karnityna pełni kilka ważnych ról w ludzkim organizmie. Jest niezwykle istotna w procesie metabolizmu lipidów. Jej zadanie obejmuje transport długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do mitochondriów. Tam ulegają przemianie, którą nazywa się terminem beta-oksydacji. W wyniku tych przemian powstaje energia, która jest niezbędna do funkcjonowania komórek.

L-karnityna ponadto usuwa krótkołańcuchowe i średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Ich zbyt duże stężenie może być toksyczne. Poza wymienionymi funkcjami substancja ta ma również zdolność do obniżania złego cholesterolu. Wpływa także na aktywność hormonów, m.in. hormonów tarczycy oraz testosteronu.

Jak działa L-karnityna w organizmie i jakie niesie ze sobą korzyści?

Właściwości L-karnityny przynoszą organizmowi ludzkiemu szereg korzyści. Suplementacja najczęściej kojarzona jest ze wsparciem procesu odchudzania. Jej działanie może być jednak o wiele większe.

• Wykazuje działanie antyoksydacyjne. Hamuje negatywne działanie wolnych rodników.
• Wspiera proces termogenezy, a także termoregulacji organizmu. Ma to znaczenie w przypadku poprawy zdolności adaptacji organizmu, jeśli styka się ze skrajną temperaturą.
• Uczestniczy w metabolizmie rozgałęzionych aminokwasów, do których należą walina, leucyna i izoleucyna. Pomaga także w przemianach węglowodanów. To ważne, ponieważ wpływa pozytywnie na naturalny rozrost mięśni, a także zapobiega ich katabolizmowi. Wysokie stężenie L-karnityny w mięśniach szkieletowych spowoduje bowiem mniejsze wykorzystanie glikogenu mięśniowego.
• Bierze udział w biosyntezie neuroprzekaźnika acetyloholiny. Acetyloholina umożliwia prawidłowe przekazywanie informacji z ośrodkowego układu nerwowego do układu ruchu. W związku z tym warunkuje odpowiednią czynność skurczową mięśni.
• Właściwy poziom L-karnityny może poprawiać zdolność uczenia się i zapamiętywania. Wpływa również na poprawę refleksu.

Właściwości L-carnitine to wystarczający powód, by dbać o jej odpowiedni poziom. W tym celu można spożywać produkty, które zawierają ją w dużych ilościach. Możliwe jest także stosowanie L-karnityny w postaci suplementów diety, na przykład kapsułek.

L-karnityna a odchudzanie

L-karnityna swój dobry marketing zawdzięcza przede wszystkim opinii o tym, że pomaga w procesie odchudzania. Według wielu opinii hamuje powstawanie tkanki tłuszczowej. Suplementy diety, które ją zawierają, mają również zabezpieczać przed stanem otyłości i nadwagi. Czy jest to prawdą?

Substancja ta bierze udział w metabolizmie lipidów. Jest on ważny z perspektywy zabezpieczania przed otyłością i nadwagą. Proces ten polega na stopniowym rozbijaniu lipidów, które następnie wchłaniane są do krwi. Jeśli mechanizm ten działa niewłaściwie, może dochodzić do zaburzeń gospodarki metabolicznej. W konsekwencji może to prowadzić do otyłości i nadwagi.

L-karnityna nasila także procesy spalania kwasów tłuszczowych. To rzeczywiście może hamować powstawanie samej tkanki tłuszczowej. Dodatkowo zmniejsza zapotrzebowanie energetyczne i poprawia zdolności wysiłkowe. Samo stosowanie suplementu nie jest jednak w stanie ani doprowadzić do utraty zbędnych kilogramów. Nie uchroni także przed nadwagą. Stanowi ona wsparcie w tych procesach. Warto ją dołączyć do zdrowego odżywiania oraz rozsądnie zaplanowanej aktywności fizycznej.<

Występowanie L-karnityny. W jakich produktach jej szukać?

Zdolność organizmu do samodzielnego wytworzenia L-karnityny nie zawsze jest wystarczająca. Człowiek syntezuje tylko część ilości, która jest potrzebna do właściwego działania wspomnianych funkcji. Pożądaną porcję tej substancji możemy dostarczyć do organizmu wraz z pożywieniem. W niektórych przypadkach także przy pomocy dedykowanych suplementów diety.

• Duże ilości L-karnityny znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego, głównie mięsie. Najwięcej tej substancji zawiera mięso z kangura, jest jednak słabo dostępne w naszej szerokości geograficznej. Przyzwoite ilości można odnaleźć również w koninie, wołowinie, baraninie i dziczyźnie. Na kolejnym miejscu znajduje się mięso z ryb, a także wieprzowina. Najmniejszą, ale nadal zauważalną ilość ma mięso z kurczaka.
• Zastępczym źródłem, zwłaszcza dla osób na diecie wegetariańskiej, jest nabiał. Niestety zawiera dużo niższe ilości tej substancji niż mięso. Wśród produktów najbogatszych w L-karnitynę znajdują się maślanka i twaróg.
• Wśród warzyw niewielkie ilości dostarczają kalafior oraz ogórek.

Objawy niedoboru L-karnityny

U osób zdrowych nie powinno dochodzić do niedoborów L-karnityny. Naturalne zdolności organizmu do jej syntezy oraz odpowiednia dieta są w stanie zapewnić potrzebną ilość. Jednak w wyniku różnych nieprawidłowości, a także występowania otyłości lub nadwagi, może dochodzić do jej braków. Wiele wspólnego ma z tym również dieta uboga w nabiał i mięso. Do najczęstszych objawów niedoboru należą:

• osłabienie i zwiotczenie mięśni;
• zanikanie mięśni szkieletowych;
• problemy z wydolnością wątroby oraz nerek;
• ryzyko występowania chorób na tle sercowo-naczyniowym;
• kwasica metaboliczna.

Przy prawidłowej diecie i stylu życia, do tego rodzaju objawów dochodzi bardzo rzadko. W przypadku niewystarczającej podaży z diety warto zadbać o właściwą suplementację. Z pomocą wysokiej jakości suplementów można dostarczyć organizmowi pożądaną ilość cennej L-karnityny. Suplementacja oraz odpowiednie dawkowanie powinno być najpierw skonsultowane z lekarzem.

Jakie są przeciwwskazania do przyjmowania L-karnityny

Przyjmowanie L-karnityny może być korzystne dla niektórych osób. Zwłaszcza jeśli mają niedobór tego aminokwasu lub inne specyficzne potrzeby zdrowotne. Jednak istnieją pewne przeciwwskazania, w których suplementacja może być niewłaściwa lub nawet szkodliwa. Osoby, które są nadwrażliwe lub uczulone powinny unikać jej suplementacji.

Osoby ze schorzeniami nerek w zaawansowanym stadium powinny być ostrożne. Nadmiar tej substancji jest wtedy gromadzony się w organizmie i może pogłębiać problemy nerkowe.

Pacjenci z ciężkimi chorobami wątroby mogą mieć trudności z przetwarzaniem L-karnityny. Dlatego też powinni unikać jej suplementacji lub konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem.

L-karnityna może wpływać na poziom cukru we krwi. Dlatego osoby z cukrzycą lub problemy z regulacją poziomu glukozy we krwi powinny monitorować swoje wyniki. Wskazana jest konsultacja się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi powinny unikać suplementacji Może ona wpłynąć na proces krzepnięcia krwi.

Bezpieczeństwo stosowania tej substancji w okresie ciąży i karmienia piersią nie jest jeszcze dostatecznie zbadane. Dlatego w takich okresach zaleca się unikanie suplementacji lub konsultację z lekarzem.

L-karnityna może mieć potencjalne interakcje z niektórymi lekami. Głównie takimi jak przeciwpadaczkowe lub na nadciśnienie. Warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, jeśli bierzesz jakiekolwiek leki i rozważasz suplementację.

Z czym nie łączyć L-Karnityny

Nie ma specyficznych substancji, z którymi L-karnityna nie powinna być łączona. Jednak istnieją pewne sytuacje, w których jej suplementacja może być niewskazana:

1. L-karnityny nie należy łączyć z antybiotykami aminoglikozydowymi. Istnieją dowody na to, że L-karnityna może zwiększać toksyczność niektórych antybiotyków aminoglikozydowych. Głównie takich jak gentamycyna lub streptomycyna. Dlatego w przypadku stosowania tych antybiotyków, warto skonsultować się z lekarzem.

2. W przypadku osób z zaburzeniami nerek suplementacja może być niebezpieczna. Nieprawidłowe funkcjonowanie tego organu może prowadzić do gromadzenia się karnityny w organizmie.

3. Substancja ta może mieć potencjalne interakcje z niektórymi lekami, takimi jak przeciwpadaczkowe lub na nadciśnienie. Warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, jeśli bierzesz jakiekolwiek farmaceutyki i rozważasz suplementację.

Podsumowanie

L-karnityna to aminokwas o istotnym znaczeniu dla metabolizmu tłuszczów w organizmie. Pomaga w przekształcaniu kwasów tłuszczowych na energię, co jest szczególnie istotne podczas aktywności fizycznej. Występuje naturalnie w niektórych produktach spożywczych, takich jak mięso i ryby.

Suplementacja diety jest stosowana przez niektóre osoby w celu:

• poprawy wydolności fizycznej,
• spalania tłuszczu,
• wsparcia zdrowego serca.

Kluczowe korzyści z suplementacji L-karnityną obejmują:

• zwiększenie wydolności tlenowej,
• redukcję tłuszczu ciała,
• poprawę zdrowia serca.

Suplementy diety są szczególnie popularne wśród sportowców i osób prowadzących aktywny tryb życia.

Jednak nie wszyscy mogą korzystać z L-carnitine. Istnieją pewne przeciwwskazania i sytuacje, w których jej stosowanie może być niewłaściwe lub szkodliwe. Należą do nich:

• nadwrażliwość,
• choroby nerek
• choroby wątroby,
• cukrzyca,
• zaburzenia krwotoczne,
• okres ciąży i karmienia piersią.

Ponadto mogą występować interakcje z niektórymi lekami.

Zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. Należy ocenić, czy jest ona odpowiednia dla konkretnej sytuacji i potrzeb zdrowotnych. Suplementacja powinna być stosowana z umiarem i nie zastępować zdrowej diety i aktywności fizycznej.

Źródła:

1. A. Matwiejuk, L-karnityna - funkcje i zastosowanie, “Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku” 2010, s. 140-143.

2. M.M Aneva-Andany i in., Significance of l-carnitine for human health, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28653367/ (dostęp 22.03.2022).

3. G.C Ferreira, M.C. McKenna, L-Carnitine and Acetyl-L-carnitine Roles and Neuroprotection in Developing Brain https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28508995/ (dostęp 22.03.2022).