Koenzym Q10 to jedna z substancji, która wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Można dostarczać go wraz z pożywieniem lub przy pomocy suplementów diety. Ważne jest, aby wybrać preparat wysokiej jakości, który zawiera odpowiednią dawkę tej substancji. Zobacz, jakie korzyści przynosi stosowanie koenzymu Q10.
Wiele osób kojarzy koenzym Q10 z substancją, która spowalnia procesy starzenia się organizmu, a tym samym poprawia wygląd cery poprzez spłycenie zmarszczek i ujędrnienie skóry. Z tego powodu jest to częsty składnik kosmetyków do codziennej pielęgnacji i suplement polecany do stosowania w dojrzałym wieku. Warto jednak pamiętać, że koenzym Q10 działanie ma nieco szersze, a jego niedobór może przyczynić się do różnego rodzaju dolegliwości.
Co to jest koenzym Q10?
Jest to organiczny związek chemiczny, który zalicza się do grupy chinonów. Naturalnie substancja ta występuje komórkach organizmu – a dokładnie w ich mitochondriach. Swobodnie porusza się po ich błonie, dzięki czemu możliwy jest transfer elektronów. Koenzym Q10 znany jest również pod nazwą ubichinon. Określenie to jest związane z wszechobecnością tej substancji w organizmie. Pochodzi ona od łacińskiego słowa "ubitarius", co oznacza "wszechobecny".
Koenzym Q10 - wzór chemiczny
W prawidłowym stanie fizjologicznym organizmu (homeostaza) koenzym Q10 jest syntezowany przez wszystkie komórki i tkanki. Ilość substancji, która powstaje w ten sposób jest wystarczająca, aby pokryć zapotrzebowanie organizmu. Niedobór koenzymu Q10 najczęściej pojawia się, gdy różnego rodzaju czynniki zewnętrzne i wewnętrzne zakłócają prawidłową pracę organizmu.
Koenzym Q10 został wyizolowany w 1957 roku z mitochondrium mięśnia sercowego wołu. Dwa lata później opracowano jego budowę chemiczną, a następnie dokładną strukturę. Już wtedy zakwalifikowano go do związków chemicznych, które mają właściwości utleniająco-redukcyjne. Stało się też jasne, że koenzym Q10 ma swój ważny udział w przemianach metabolicznych, a dokładniej w ich najważniejszym momencie, czyli cyklu Krebsa.
Koenzym Q10 – właściwości
Koenzym Q10 jest substancją krystaliczną o intensywnie żółtym kolorze. Jej zapach jest określany jako "specyficzny". Nie rozpuszcza się w wodzie (jak pozostałe ubichinony), natomiast rozpuszcza się w tłuszczach. Jest fotostabilnym związkiem chemicznym. Ma również właściwości termostabilne, co oznacza, że jest odporny na podgrzewanie. Jednakże temperatura powyżej 50 stopni Celsjusza powoduje uszkodzenie koenzymu Q10.
Przez wielu badaczy koenzym Q10 jest określany mianem "witamina Q10". Wiadomo jednak, że substancja ta nie należy do tej grupy, ponieważ nie ma jej typowych cech. Odkryto jednak pewną analogię w budowie z witaminą E i witaminą K. Aktywną formą dla organizmu człowieka jest koenzym Q10, który zawiera 10 reszt izoprenowych.
Jak wcześniej wspomniano, koenzym Q10 może być syntezowany przez organizm. Warto jednak pamiętać, że proces ten zależy od wielu czynników. Za jego zakłócenia najbardziej odpowiedzialny jest stres oksydacyjny. Podkreśla się również rolę zbyt intensywnego wysiłku fizycznego, zimna, a także nieprawidłowego stężenia hormonów tarczycy. Wiadomo także, że synteza koenzymu Q10 poprawia się pod wpływem witamin z grupy B (zwłaszcza kwasu foliowego, kwasu pantotenowego, witaminy B12). Produkcja koenzymu Q10 ma miejsce w wątrobie. Substancja ta jest wytwarzana z fenyloalaniny i tyrozyny.
[product id="643,824,1563,1533"]
Jak koenzym Q10 działa na organizm człowieka?
Koenzym Q10 ma duże znaczenie biologiczne. Jest to substancja, która bierze aktywny udział w transporcie elektronów w komórkach narządów wewnętrznych i tkanek. Dzięki temu możliwe jest wytwarzanie dużych nakładów energii potrzebnej do przeprowadzania procesów metabolicznych. Ponadto koenzym Q10 stabilizuje błony komórkowe, co jest skutkiem jego interakcji z białkami błonowymi. Tym samym komórki stają się mniej podatne na szkodliwe działanie szkodliwych czynników. Nie następuje też utrata substancji ważnych do ich prawidłowej pracy.
Wiadomo, że koenzym Q10 ma właściwości przeciwutleniające. Oznacza to, że może wyłapywać i eliminować wolne rodniki tlenowe. Są to substancje, które pojawiają się w organizmie człowieka pod wpływem różnego rodzaju czynników i procesów. Mają one pojedyncze elektrony, co jest dla nich nienaturalnym stanem. Dlatego dążą do ich ponownego przyłączenia. W konsekwencji niszczą prawidłowe komórki. Wolne rodniki są odpowiedzialne za stres oksydacyjny, przyspieszenie procesów starzenia oraz nowotworzenie.
Koenzym Q10 w kosmetyce
Właściwości antyoksydacyjne koenzymu Q10 są ważne dla zachowania dobrej kondycji i pięknego wyglądu skóry. Pod wpływem wolnych rodników szybciej tworzą się zmarszczki, a cera staje się wiotka i traci swoją elastyczność. Dlatego koenzym Q10 jest często dodawany do kosmetyków – zwłaszcza tych przeznaczonych dla skóry dojrzałej.
Jednak właściwości antyoksydacyjne są ważne też dla innych komórek ciała. Szczególnie tych należących do układu krążenia. Koenzym Q10 przyczynia się do zmniejszenia ryzyka zachorowania na choroby serca i naczyń krwionośnych (m.in. niewydolności krążenia i miażdżycy). Ubichinon zapewnia odpowiednie dotlenienie komórek, a także reguluje poziom cholesterolu.
Koenzym Q10 wspiera układ odpornościowy. Dzieje się to poprzez dostarczenie odpowiedniej ilości energii jego komórkom. Tym samym mogą one skutecznie chronić organizm przed różnego rodzaju patogenami.
Warto zaznaczyć, że koenzym Q10 pomaga również mięśniom szkieletowym. Ma to szczególne znaczenie dla osób aktywnych fizycznie. Substancja ta wpływa na dotlenienie i odżywienie komórek. Dodatkowo odpowiada za produkcję energii. Tym samym pozytywnie wpływa na zdolności wysiłkowe. Wspiera także procesy regeneracyjne. Dlatego osoby czynnie uprawiające sport powinny rozważyć jego suplementację.
Jakie są objawy niedoboru koenzymu Q10?
Osoby narażone na stres oksydacyjny (np. przebywające w zanieczyszczonym środowisku miejskim) mogą być narażone na niedobór koenzymu Q10. Wynika on z zaburzenia procesu naturalnej syntezy tej substancji. Objawy, które mogą o tym świadczyć to:
-
ogólne zmęczenie i osłabienie,
-
spadek odporności i zwiększona podatność na infekcje,
-
obniżenie sprawności fizycznej związane z niedoborem energii.
Warto jednak pamiętać, że powyższe objawy mogą świadczyć również o innych zaburzeniach. Dlatego ich wystąpienie trzeba omówić z lekarzem zanim rozpocznie się przyjmowanie suplementów diety.
Naturalne źródła koenzymu Q10
Koenzym Q10 jest powszechnie obecny również w produktach, które spożywamy. Dlatego warto wspierać funkcjonowanie organizmu włączając je do codziennej diety. Ubichinon jest obecny w:
-
morskich rybach (szczególnie tych tłustych),
-
olejach,
-
zielonych warzywach,
-
produktach pełnoziarnistych.
Trzeba jednak mieć na uwadze, że dostarczanie koenzymu Q10 wraz z pożywieniem może być utrudnione ze względu na konieczność poddania większości pokarmów obróbce termicznej. Proces ten prowadzi do zniszczenia cząsteczek ubichinonu.
Kiedy wskazana jest suplementacja koenzymu Q10?
Po suplementy diety z koenzymem Q10 można sięgnąć:
-
w celu poprawienia stanu skóry,
-
po ukończeniu 35 lat, ponieważ wówczas spada naturalna produkcja koenzymu Q10,
-
przy narażeniu stresem oksydacyjnym,
-
przy regularnym uprawianiu sportu (zwłaszcza intensywnego),
-
w celu wsparcia funkcjonowania organizmu.
Suplementacja koenzymem Q10 powinna zostać omówiona z lekarzem. Specjalista pomoże dopasować odpowiedni preparat i jego dawkę.
Jakie suplementy diety z koenzymem Q10 wybrać?
Istnieją różne suplementy z koenzymem Q10. Najczęściej mają one formę kapsułek lub płynów. Często występują wraz z innymi substancjami – np. drożdżami z czerwonego ryżu, witaminą C, witaminą E. Wybór zależy więc od indywidualnych potrzeb organizmu. Unikać należy suplementów, które w składzie zawierają niepotrzebne substancje chemiczne (wypełniacze, polepszacze smaku, barwniki.
Suplementy trzeba stosować zgodnie z zaleceniem lekarza. Nie można przekraczać dziennej zalecanej dawki. Warto pamiętać, że koenzym Q10 najlepiej wchłania się w obecności tłuszczów.
Źródła:
-
E. Siemieniuk, E. Skrzydlewska, Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, “Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2005, nr 59, s. 150–159.
-
U. Gałka, I. Ogonowski, Koenzym Q – powstawanie, właściwości i zastosowanie w preparatach kosmetycznych, “LAB” rok 15, nr 5, s. 14–21.
