Kurkumina i Kurkuma

Kurkuma to bardzo popularna przyprawa o intensywnej, żółto-pomarańczowej barwie pochodząca z Indii. Sława tej egzotycznej rośliny sięga już starożytności. Na europejskie stoły trafiła z krajów azjatyckich, gdzie traktowano ją jako panaceum na niezliczone wręcz dolegliwości. Kłącze kurkumy znane także pod nazwą szafran indyjski lub ostrzyż długi, jest skarbnicą kurkuminy, która stanowi jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy w przyrodzie. Jej niezwykłe właściwości wykorzystywane są obecnie z powodzeniem nie tylko w medycynie, ale również w kosmetyce. 

Kurkuma nazywana jest często przyprawą długowieczności. Marco Polo wspominając swoją pierwszą wyprawę do Chin często mówił o niezwykłej roślinie, która wyglądem przypominała szafran. Z kolei Paracelsus - lekarz i alchemista, niejednokrotnie zalecał korzeń kurkumy w problemach z wątrobą. Przyprawa ta  wykorzystywana była w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej jako środek pomocny w problemach trawiennych, podczas bólu głowy, w stanach zapalnych, a także w czasie gorączki czy menstruacji.

Kurkuma skład

Kurkuma zawiera łącznie ponad 300 związków chemicznych, tj. kurkumina (3-5%), olejki eteryczne (2-7%), skrobia, arabinoza, glukoza, fruktoza, a także minerały (wapń, żelazo, fosfor, magnez, potas, sód i cynk), które czynią tę popularną przyprawę ogromnym sprzymierzeńcem w dbaniu o zdrowie. 

O wyjątkowych właściwościach kurkumy nie decyduje jednak ilość zawartych w niej związków chemicznych, ale ich rodzaj. Wśród nich należy wymienić choćby polifenole, które wykazują niezwykle silne właściwości przeciwbakteryjne, oczyszczające oraz przeciwzapalne. Najlepiej poznana przez naukowców jest kurkumina. To właśnie ona nadaje korzeniowi charakterystyczny kolor i barwi tradycyjną przyprawę curry. Choć związek ten stanowi w przybliżeniu zaledwie 3% zawartości całej rośliny, nadaje przyprawie olbrzymią moc. Uczestniczy m.in. w oczyszczaniu wątroby z toksyn, wpływa na poprawę funkcjonowania mózgu i znacząco spowalnia procesy starzenia. Nic zatem dziwnego, że to bardzo popularny składnik naturalnych suplementów, które wspomagają organizm seniorów. 

Równie istotnym składnikiem bioaktywnym są turmerony. Związki te nie tylko zwiększają absorpcję kurkuminy, ale wspólnie stanowią unikalną mieszankę, która wydaje się szczególnie przydatna w chorobach neurodegeneracyjnych i po udarze mózgu. Czysty ekstrakt z kłącza kurkumy np. w postaci suplementu Kurkuma BCM-95 to zatem bogactwo dobroczynnych związków roślinnych w ich najbardziej naturalnej postaci.

Zastosowanie i właściwości kurkumy

Jest pomocna w dolegliwościach układu pokarmowego

Kurkuma wykazuje bardzo silne właściwości żółciopędne, a także pobudza wydzielanie sekretyny, gastryny i enzymów trzustkowych. Jednocześnie działa przeciwbakteryjne i rozkurczająco. Obecnie jest z powodzeniem wykorzystywana jako element ziołowych preparatów polecanych w dysfunkcji trzustki, a także w różnorodnych zaburzeniach trawienia.

Niektóre substancje aktywne kurkumy wykazują też działanie ochronnie na komórki wątrobowe. Tym samym stosuje się je w stanach zapalnych miąższu wątroby oraz podczas zapalenia dróg żółciowych.

Zmniejszenie poziomu cukru

Kurkumina może obniżyć poziomu cukru w krwioobiegu. Skuteczność tego związku w tym przypadku polega głównie na jej silnym działaniu przeciwzapalnym. Udowodniono, że ten niezwykły związek znacząco obniża czynniki pro-zapalne tj. TNF-α oraz IL-6, które stanowią jeden z wyznaczników cukrzycy. Ponadto wykazano, że wspaniale obniża poziom cukru we krwi oraz stężenie cholesterolu. 

Kurkuma właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające

Kurkumina to jeden z najsilniejszych znanych światu środków przeciwzapalnych. Jej działanie polega przede wszystkim na zdolności do hamowania aktywności enzymów, które obniżają naturalną odporność organizmu i prowadzą do powstawania przewlekłego stanu zapalnego. Ponadto wykazuje również silne zdolności przeciwutleniające. Zwalcza tym samym wolne rodniki odpowiedzialne za starzenie się organizmu. Nic zatem dziwnego, że kurkuma odgrywa niezwykle ważną rolę we współczesnym arsenale terapeutycznym. 

Wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego

Dzięki zawartości turmeronu pobudzającego namnażanie i różnicowanie komórek nerwowych w ludzkim mózgu, kurkuma wspomaga naprawę tego ważnego organu po przebytej chorobie lub po urazie. Naukowcy przypuszczają, że w niedalekiej przyszłości turmeron będzie można z powodzeniem wykorzystać w profilaktyce choroby Alzheimera. 

Zastosowanie kurkumy w kosmetyce

Substancje czynne wyizolowane z kurkumy często wchodzą w skład ziołowych mieszanek wspomagających odchudzanie i przeznaczonych do redukcji nadmiernego apetytu. Kurkumina świetnie wspomaga metabolizm, a tym samym przyspiesza procesy trawienia i zapobiega odkładaniu się w organizmie tkanki tłuszczowej. Stosowana w koktajlach owocowych lub warzywnych powoduje szybsze usuwanie toksyn z organizmu. Jako składnik maseczek do twarzy wspomaga oczyszczanie skóry, a także uczestniczy w procesach rozjaśniania plam potrądzikowych. Można ją również znaleźć w dobrych kremach wyrównujących koloryt skóry oraz w preparatach przeciwzmarszczkowych i antycellulitowych. Z uwagi na właściwości regulujące pH, wspomaga walkę z łupieżem, a także wzmacnia włosy i nadaje im piękny połysk.

Kurkuma przeciwwskazania do spożywania

Kurkuma, podobnie jak większość produktów spożywczych, posiada pewne ograniczenia w stosowaniu. Ze względu na właściwości kurkumy przyprawy tej powinny unikać przede wszystkim kobiety w ciąży, gdyż pobudza pracę macicy, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do poronienia. Kurkuma wzmacnia też aktywność leków przeciwzakrzepowych, a u osób cierpiących na kamicę żółciową obniża próg odczuwania bólu.

Z czym spożywać kurkumę?

Dodatek pieprzu do kurkumy nawet dwudziestokrotnie zwiększa przyswajanie bioaktywnej kurkuminy. Przyprawę tę warto również spożywać w towarzystwie dobrej jakości tłuszczów, np. oleju lnianego, co także sprzyja efektywniejszemu wchłanianiu substancji czynnych do krwi. Ponadto kurkuma świetnie współgra z herbatą oolong uznawaną za pogromcę tłuszczu, nadając jej przyjemny, korzenny aromat. Kurkuma jest również składnikiem curry, więc warto włączyć tę mieszankę przypraw do naszej codziennej diety.

Bibliografia i dane

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19665995
2. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661816303929
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661816300482
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22407780
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92761/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23832433
7. https://www.hindawi.com/journals/jna/2011/102431/
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15489888
9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21372035
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2758121/
11. http://www.czytelniamedyczna.pl/2543,kurkuma-jako-lek-przeciwzapalny-i-przeciwnowotworowy.html