Likopen to organiczny związek chemiczny, który należy do grupy karotenów. Stanowi jeden z naturalnych pigmentów występujących w świecie roślin i zwierząt. To także bardzo silny antyoksydant, który neutralizuje wolne rodniki. Naturalnie w największych ilościach występuje w pomidorach oraz ich przetworach, a także żółtych i pomarańczowych owocach oraz warzywach.

Likopen - działanie

Likopen to czerwony barwnik, który produkowany jest przez rośliny oraz niektóre mikroorganizmy. Rozpuszcza się w tłuszczach i w przeciwieństwie do innych karotenodiów, nie ulega przekształceniu do retinolu.

Wchłanianie likopenu odbywa się w jelicie cienkim oraz okrężnicy. W trakcie tego procesu niezbędna jest obecność tłuszczy oraz soli kwasów żółciowych. A to ze względu na działanie hydrofobowe, które wykazuje ten związek. Po wchłonięciu z układu pokarmowego uwalnia się do podnabłonkowych naczyń limfatycznych. Następnie dostaje się do wątroby. W dalszej kolejności wędruje do narządów i tkanek. 

Likopen - właściwości i zastosowanie

Związek ten ma liczne właściwości, dzięki którym w pozytywny sposób wpływa na ludzki organizm. Charakteryzuje się w szczególności działaniem:

• przeciwzapalnym,
• antybakteryjnym,
• przeciwgrzybiczym,
• przeciwutleniającym.

Właściwości Likopenu są niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego. Jako najważniejsze funkcje to:

• przeciwdziałanie agregacji płytek krwi,
• zwiększanie elastyczność tętnic,
• zapobieganie występowaniu stanów zapalnych w obrębie naczyń krwionośnych
• normalizacja ciśnienia,
• zmniejsza stężenie "złego" cholesterolu we krwi.

Z tego względu jest pomocny w profilaktyce miażdżycy oraz zawału serca i udaru.

Likopen na mocne kości

Tak jak inne karoteny, substancja ta może chronić przed nadmierną utratą tkanki kostnej. Wszystko dzięki temu, że związek ten poprawia gęstość mineralną kości. Z tego względu zmniejsza także ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Niepłodność

Likopen może odgrywać także dużą rolę we wsparciu leczenia wybranych rodzajów niepłodności. Mężczyznom, u których występuje przerost gruczołu krokowego, zaleca się dietę bogatą właśnie w tę substancję. Likopen ma także duży wpływ na liczbę oraz aktywność plemników w nasieniu. Dlatego też wykorzystuje się go w preparatach, które mają na celu wspomaganie potencji.

Likopen a wzrok

Substancja ta korzystnie wpływa na wzrok. Chroni oczy przed zwyrodnieniem, które może prowadzić nawet do utraty wzroku. Razem z witaminą A odgrywa bardzo ważną rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych. 

Remedium na skórę

Związek ten opóźnia procesy starzenia się skóry. Pobudza syntezę prokolagenu odpowiadającego za jędrność i elastyczność skóry. 

Jego niewielka ilość powoduje, że skóra jest bardziej odporna na promieniowanie słoneczne. Zmniejsza tym samym niebezpieczeństwo poparzenia podczas opalania. Chroniąc przed promieniowaniem UVA i UVB, zmniejsza także ryzyko zachorowania na czerniaka. 

Likopen na włosy

Jednym z głównych przyczyn wypadania włosów jest hormon DHT. Dlatego warto stosować substancje, które hamują jego działanie. Jedną z nich jest właśnie likopen. Jest on wykorzystywany także do produkcji preparatów mających na celu przyspieszenie porostu włosów. 

Kontrola wagi

Likopen ułatwia organizmowi proces detoksykacji, co pozwala na redukcję nadprogramowych kilogramów. Przyczyną braku spadku masy ciała bardzo często jest zanieczyszczony organizm. Pozbycie się toksyn zwiększa szansę na redukcję tkanki tłuszczowej.

Likopen - preparaty

Suplementacja polecana jest osobom, które są genetycznie narażone na choroby nowotworowe. Rozważyć powinni ja także ludzie palący papierosy. Głównie ze względu na silne działanie neutralizujące wolne rodniki.

Preparaty z likopenem polecane są także osobom uprawiającym sport. Są one bowiem bardziej narażeni na działanie wolnych rodników. To dobra alternatywa dla innych przeciwutleniaczy, gdyż cechuje go odporność na działanie czynników zewnętrznych. Dzięki temu skutecznie obniża zawartość szkodliwych substancji we krwi. Jego zaletą jest także zdolność odbudowywania innych antyoksydantów, np. luteiny.

W jakich pokarmach jest likopen - informacje

Likopen jest odpowiedzialny za czerwony lub różowy kolor wielu owoców i warzyw.

Pomidory są jednym z najbogatszych źródeł likopenu. Dotyczy to zarówno świeżych, jak i przetworzone warzyw. Arbuz także jest bogaty w ten związek. Ma on charakterystyczny różowy lub czerwony kolor miąższu.

Guawa i papaja to tropikalne owoce o intensywnie czerwonym miąższu, które zawierają znaczną ilość tego związku. Czerwona papryka, szczególnie gotowana lub pieczona, zawiera pewne ilości likopenu. Różowa odmiana grejpfruta jest także bogata w tę substancję.

Likopen - zapotrzebowanie

Ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć likopenu. Dlatego konieczne jest dostarczenie go wraz z pożywieniem lub w formie suplementów. Nie została określona norma, która wskazywałaby dzienne zapotrzebowanie na tę substancję. Przyjmuje się jednak, że dzienne spożycie likopenu powinno być wyższe, niż około 5-10 mg. 

Preparaty zawierające w składzie likopen dostępne są zarówno w formie tabletek, jak i kapsułek czy kropli. Suplementy mają różną formę, ale także zróżnicowaną zawartość tej substancji. Dzięki temu każdy może wybrać produkt zgodnie z własnymi preferencjami.

Przeciwwskazania 

Substancja ta jest uniwersalnym wsparciem dla zdrowia człowieka. Likopen występuje naturalnie w żywności, więc jest związkiem bezpiecznym, jednak nie zaleca się go osobom, które:

• przyjmują leki na krzepliwość krwi,
• zażywają leki w związku ciśnieniem krwi,
• kobietom w ciąży,
• kobietom w trakcie laktacji. 

W przypadku jakichkolwiek chorób, szczególnie nowotworów, suplementację warto skonsultować z lekarzem.

Likopen - podsumowanie

Likopen to organiczny związek chemiczny z grupy karotenoidów. Nadaje on czerwoną barwę wielu owocom i warzywom, takim jak pomidory, arbuz czy papryka. Jest silnym przeciwutleniaczem. Dzięki temu może przyczynić się do ochrony przed ryzykiem chorób serca, nowotworów i starzenia się skóry.

Likopen ma udowodnione właściwości przeciwnowotworowe, szczególnie w kontekście nowotworów prostaty. Regularne jego spożycie może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia tej choroby. Ponadto badania sugerują, że związek ten może być korzystny dla zdrowia oczu. Pomaga w zapobieganiu związanym z wiekiem schorzeniom wzroku. Nawet tak poważnym, jak zwyrodnienie plamki żółtej.

Aby czerpać korzyści z właściwości likopenu, zaleca się spożywanie pokarmów bogatych w ten związek. Zwłaszcza pomidorów, które są jednym z najbogatszych źródeł. Przetwarzanie pomidorów, takie jak gotowanie, może zwiększyć przyswajalność tego związku przez organizm.

Bibliografia:

• Belter A, Giel-Pietraszuk M, Oziewicz S, Chomczyński P, Barciszewski J. Likopen--wystepowanie, właściwości oraz potencjalne zastosowanie [Lycopene--occurrence, properties and applications]. Postepy Biochem. 2011;57(4):372-80. Polish. PMID: 22568169.
• Crowe-White KM, Phillips TA, Ellis AC. Lycopene and cognitive function. J Nutr Sci. 2019
• Grabowska M , Wawrzyniak D , Rolle K , Chomczyński P , Oziewicz S , Jurga S , Barciszewski J . Let food be your medicine: nutraceutical properties of lycopene. Food Funct. 2019
• Chen P, Zhang W, Wang X, Zhao K, Negi DS, Zhuo L, Qi M, Wang X, Zhang X. Lycopene and Risk of Prostate Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Medicine (Baltimore). 2015
• Senkus KE, Tan L, Crowe-White KM. Lycopene and Metabolic Syndrome: A Systematic Review of the Literature. Adv Nutr. 2019