Sklep Życia
Koszyk
Zamknij
Kontynuuj zakupy ZAMAWIAM
suma: 0,00 zł
Ulubione produkty
Lista ulubionych jest pusta.

Wybierz coś dla siebie z naszej aktualnej oferty lub zaloguj się, aby przywrócić dodane produkty do listy z poprzedniej sesji.

Szukaj
Kategorie

Niedobór witaminy K – jakie są jego objawy? Jak mu przeciwdziałać?

Blog Sklep Życia
Cotygodniowa dawka eksperckiej wiedzy. Sprawdź czym dziś Cię zaskoczymy!

Niedobory witaminy K zaburzają pracę organizmu. Dlatego konieczne jest wczesne rozpoznanie ich objawów oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. W przeciwnym razie rozwijają się negatywne skutki zdrowotne. Nie można zapomnieć również o profilaktyce. Sprawdź, czym grozi niedobór witaminy K i jak można mu zapobiec.

Witamina K nie jest jednorodną substancją. Składają się na nią różne związki chemiczne, które mają podobną budowę i profil działania. Dla człowieka najważniejsze znaczenie mają te, które znajdują się w żywności. Jest to witamina K1 (filochinon) oraz witamina K2 (menachinon). Pierwsza z nich jest syntezowana przez rośliny. Natomiast drugą wytwarzają bakterie jelitowe zdolne do fermentacji (wyjątek stanowi witamina K2 MK-4). Witamina K jest należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Ciało człowieka nie może jej sam syntezować w odpowiedniej ilości, dlatego konieczne jest dostarczanie jej z zewnątrz. Jest to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

 

Rola witaminy K w organizmie

Witamina K została wyizolowana z liści lucerny w 1939 roku. Przyczynił się do tego duński biochemik Henry Dam. Prowadził on badania na zwierzętach. Dotyczyły one metabolizmu cholesterolu. Zaobserwował on, że dieta uboga w tłuszcze i sterole jest przyczyną krwawień u kurczaków. Objawy te znikają po podaniu wyciągu z lucerny.

Witamina K pełni szereg ważnych ról w organizmie człowieka. Bez niej niemożliwe jest zachodzenie wielu życiowych procesów. Jest istotna również dla prawidłowego rozwoju. Niedobór witaminy K jest przyczyną zaburzeń, które są szczególnie groźne dla małych dzieci.

Działanie witaminy K

Witamina K bierze udział w procesie karboksylacji reszt kwasu glutaminowego. Tworzą one łańcuchy peptydowe białek. Część z nich tworzy reszty kwasu γ-karboksyglutaminowego. Wówczas powstają tzw. białka Gla. Wykazują one powinowactwo do jonów wapnia. Mogą je wiązać i przekształcać w aktywne formy. Ich produkcja zachodzi w wątrobie.

Białka Gla są istotne dla innej funkcji witaminy K. Substancja ta bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, a dokładniej w procesie syntezy czynników krzepnięcia krwi. Protrombina (oraz inne białka) potrzebuje białek Gla, aby przekształcić się w aktywną formę.

Coraz więcej mówi się także o tym, że witamina K jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego. Niektórzy badacze sugerują, że może być ona wykorzystywana w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Substancja ta bierze udział w regulacji poziomu wapnia we krwi, a także metabolizmie kości.

Witamina K

Wykazano, że witamina K bierze udział w procesach przebudowy tkanki kostnej. Dzieje się to na skutek karboksylacji kwasu γ-glutaminowego. Dzięki temu zwiększa się aktywność osteokalcyny. Jest to białko macierzy kostnej. Może ono wiązać kationy wapnia oraz wbudowywać je w tkankę kostną. Dodatkowo witamina K wpływa na ekspresję genów, które kodują białka macierzy kostnej. Bierze także udział w procesie różnicowania osteoblastów oraz pobudza ich kościotwórczą aktywność.

Wiadomo również, że witamina K wspiera funkcjonowanie układu krążenia. Dlatego mówi się o jej roli w profilaktyce chorób serca i naczyń. Reguluje ona proces odkładania się wapnia w ścianach naczyń krwionośnych. Tym samym zapobiega ich zwapnieniu.

Zapotrzebowanie na witaminę K

Zapotrzebowanie na witaminę K zależy od kilku czynników. Najważniejszymi z nich są płeć, wiek oraz stan fizjologiczny. Normy polskie prezentowane przez Instytut Żywności i Żywienia przedstawiają się następująco:

  • niemowlęta do 6. miesiąca życia: 5 µg,
  • niemowlęta do 11. miesiąca życia: 8,5 µg,
  • dzieci do 3. roku życia: 15 µg,
  • dzieci do 6. roku życia: 20 µg,
  • dzieci do 9. roku życia: 25 µg,
  • chłopcy do 12. roku życia: 40 µg,
  • dziewczęta do 12. roku życia: 40 µg,
  • chłopcy do 15. roku życia: 50 µg,
  • dziewczęta do 15. roku życia: 50 µg,
  • chłopcy do 18. roku życia: 65 µg,
  • dziewczęta do 18. roku życia: 55 µg,
  • mężczyźni: 65 µg,
  • kobiety: 55 µg,
  • kobiety w ciąży: 55 µg,
  • kobiety karmiące piersią: 55µg.

Wchłanianie witaminy K wymaga obecności żółci i soku trzustkowego. Ponieważ jest to substancja należąca do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dobrze jest spożywać ją w towarzystwie olejów roślinnych.

Komu grozi niedobór witaminy K?

Niedobór witaminy K zdarza się rzadko w ogólnej populacji. Dzieje się tak ze względu na powszechny dostęp do pożywienia, które zawiera tą substancję. Ryzyko wzrasta u:

  • osób z zaburzeniami wchłaniania z przewodu pokarmowego,
  • osób z zaburzeniami trawienia,
  • osób z chorobami wątroby,
  • osób w trakcie długotrwałej antybiotykoterapii.

Niedobór witaminy K może wystąpić również u noworodków. Wyższe ryzyko dotyczy dzieci, które są karmione mlekiem matki. Dzieje się tak ze względu na niską zawartość witaminy K w pokarmie naturalnym.  Substancja ta nie przenika również przez łożysko, co utrudnia jej magazynowanie w życiu płodowym. Ponadto niemowlęta nie mają jeszcze w pełni wykształconej flory bakteryjnej jelit. Tym samym niemożliwa jest synteza witaminy K. Aby zapobiec niedoborowi wszystkie niemowlęta powinny otrzymać witaminę K w iniekcji domięśniowej w pierwszych. 5 godzinach życia. Natomiast u dzieci karmionych mlekiem matki konieczna jest dodatkowa suplementacja witaminy K.

 

Jakie są objawy niedoboru witaminy K?

Powstanie niedoboru witaminy K skutkuje pojawieniem się zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Skutkiem są nieprzyjemne objawy i dolegliwości. Zalicza się do nich:

  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • zaburzenia procesu gojenia się ran,
  • krwawienia z błon śluzowych (np. częste krwawienia z nosa lub dziąseł),
  • obfite miesiączki,
  • zwapnienie naczyń krwionośnych,
  • zwiększona podatność na infekcje,
  • tendencja do powstawania siniaków,
  • zaburzenia mineralizacji kości i większa podatność na złamania.

U noworodków niedobór prowadzi do choroby krwotocznej noworodków. Jej skutkiem jest krwawienie z przewodu pokarmowego lub wylewy krwi do ośrodkowego układu nerwowego. Jest to zagrożenie dla życia.

Jak sprawdzić poziom witaminy K?

Aby sprawdzić poziom witaminy K w organizmie, należy udać się do laboratorium medycznego. Dzięki badaniu można ocenić stężenie tej substancji w surowicy krwi. Materiałem do analizy jest krew, którą pobiera się z żyły. Czas oczekiwania na wynik to zwykle 1 dzień roboczy. Badanie pozwala potwierdzić niedobór witaminy K.

Źródła witaminy K w pożywieniu

Witaminę K należy dostarczać organizmowi głównie wraz z pożywieniem. Do jej najlepszych źródeł zaliczane są:

  • kapusta,
  • sałata,
  • brokuły,
  • kalafior,
  • brukselka,
  • szpinak,
  • jarmuż,
  • szparagi,
  • botwinka,
  • cukinia,
  • natka pietruszki,
  • groszek,
  • wątróbka,
  • mleko i przetwory mleczne,
  • jaja.

Witamina K znajduje się też w niektórych olejach roślinnych: sojowym, rzepakowym oraz oliwie z oliwek.

Źródła pokarmowe witaminy K

Źródła pokarmowe witaminy K

Suplementacja witaminy K

Suplementację witaminy K powinny rozpocząć osoby, które obserwują u siebie objawy niedoboru witaminy K. Przyjmowanie preparatów jest konieczne również wtedy, gdy badania laboratoryjne wykażą zbyt niski poziom tej substancji. Rozpoczęcie stosowania suplementów diety należy skonsultować z lekarzem. Suplementacja jest potrzebna w przypadku dzieci karmionych piersią. Jej zasady trzeba omówić z pediatrą.

 

Suplementy diety z witaminą K mają postać kapsułek, tabletek, kropli lub proszku. Często są to preparaty złożone, które zawierają dodatkowe substancje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu (np. witaminę D).  Suplementy często zawierają witaminę K2 MK7, ponieważ jest to najlepiej przyswajalna forma. Otrzymuje się ją w warunkach laboratoryjnych przy udziale kultur bakterii.

Nadmiar witaminy K

Nadmiar witaminy K zdarza się rzadko. W większości przypadków nie powoduje on żadnych skutków ubocznych. Potwierdzają to badania, w których osobom dorosłym przez miesiąc podawano 10 mg tej substancji w postaci suplementów diety. W 2020 roku ustalono, że maksymalna dawka witaminy K (w postaci suplementów diety) może wynosić 200 µg (taką decyzję podjął Zespół do Spraw Suplementów Diety Rady Sanitarno-Epidemiologicznej). W przypadku noworodków nie jest szkodliwe podanie dawki 5 µg w iniekcji domięśniowej, ponieważ mają one zdolność do dobrego metabolizowania tej substancji.

Źródła:

  1. M. Jarosz i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
  2. A. Karmańska, B. Karwowski, Rola witaminy K w metabolizmie kości, “Bromatologia” 2015, nr 1, s. 106–115.
  3. A. Jasik, M. Tałałaj, Witaminy D i K a złamania kości, “Postępy Nauk Medycznych” 2017, nr 30, s. 31–36.
Darmowa wysyłka
Darmowa wysyłka
Wysyłka gratis już od 200zł
Szybka dostawa
Szybka dostawa
Wysyłka w 24/48h w dni robocze
Bezpieczne Zakupy
Bezpieczne Zakupy
Nasz sklep jest szyfrowany SSL
Przyjazne wsparcie
Przyjazne wsparcie
Jesteśmy zawsze gotowi Ci pomóc
Holder do góry
Szablon Shoper Modern 3.0™ od GrowCommerce
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium