Alergia to rodzaj nadwrażliwości organizmu na substancje zwane alergenami. Są one zwykle nieszkodliwe dla większości ludzi. Jednak u osób z alergią mogą one wywoływać reakcje układu odpornościowego. Podczas pierwszego kontaktu z alergenem układ immunologiczny osoby uczulonej może wytworzyć przeciwciała, zwane immunoglobulinami E (IgE), które reagują z alergenem.
Kiedy osoba z alergią ponownie ma kontakt z tym samym alergenem, przeciwciała IgE zlecają komórkom uwalnianie histaminy. To powoduje różne objawy alergii. Mogą one obejmować:
- kichanie,
- kaszel,
- swędzenie,
- wysypkę skórną,
- obrzęk,
- trudności w oddychaniu,
i inne.
Istnieje wiele różnych czynników, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. Skłonność do alergii może mieć podłoże genetyczne. Może je także powodować:
- interakcja genów z otoczeniem,
- styl życia,
- inne czynniki mogą odgrywać rolę w rozwoju alergii.
Ważne jest, aby osoby uczulone identyfikowały swoje alergeny. Pozwoli to unikać kontaktu z nimi. Warto także mieć świadomość objawów alergicznych i w razie potrzeby korzystać z leczenia. Powinno ono obejmować:
- leki przeciwhistaminowe,
- leki przeciwzapalne,
- immunoterapię alergenową.
Jakie alergeny najczęściej uczulają
Najczęstsze alergeny różnią się w zależności od regionu geograficznego, stylu życia i indywidualnych predyspozycji genetycznych. Oto kilka z nich:
-
Pyłki drzew, traw i chwastów są częstymi przyczynami alergii sezonowej (katar sienny) u wielu osób.
-
Grzyby pleśniowe mogą rosnąć wewnątrz domów, zwłaszcza w wilgotnych i źle wentylowanych pomieszczeniach. Może to prowadzić do alergii u niektórych osób.
-
Składniki w sierści, łupieżu i ślinie zwierząt domowych, takich jak koty, psy, chomiki czy konie, mogą wywoływać reakcje alergiczne.
-
Pokarmy, takie jak orzeszki ziemne, orzechy, mleko, jaja, ryby, skorupiaki i pszenica, mogą powodować alergie pokarmowe u niektórych osób.
-
Roztocza domowe są powszechnymi alergenami, które mogą powodować alergie u osób z nadwrażliwością na nie.
-
Osoby pracujące w opiece zdrowotnej lub często korzystające z wyrobów lateksowych mogą rozwinąć alergię na lateks.
-
Ukąszenie jadowitych owadów, takich jak pszczoły, osy, szerszenie czy mrówki, może wywoływać reakcje alergiczne.
Jakie objawy alergii występują najczęściej
Objawy alergii mogą być różnorodne i obejmować różne układy i narządy w organizmie. W przypadku alergii związanych z układem oddechowym najczęściej występują:
- kichanie,
- wodnisty lub swędzący nos,
- zatkany nos,
- kaszel,
- świszczący oddech lub duszności.
Te objawy są częste w przypadku alergii na pyłki roślin, pleśń, sierść zwierząt i inne alergeny wdychane.
Objawy skórne są również powszechne u osób z alergią i mogą obejmować:
- wysypkę skórną,
- swędzenie,
- zaczerwienienie,
- pokrzywkę.
Alergie pokarmowe mogą objawiać się różnymi objawami, takimi jak:
- obrzęk warg, języka lub gardła,
- swędzenie w ustach,
- łzawienie oczu,
- wysypka skórna,
- biegunka,
- wymioty,
- nudności,
- zgaga,
- bóle brzucha.
Czasami mogą wystąpić także objawy ogólnoustrojowe, takie jak bóle głowy, zmęczenie czy ogólne złe samopoczucie.
U niektórych osób alergia może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. To bardzo groźna sytuacja, mogąca skończyć się nawet śmiercią. Objawy anafilaksji mogą obejmować:
- trudności w oddychaniu,
- duszność,
- spadek ciśnienia krwi,
- szybkie tętno,
- utratę przytomności,
- obrzęk gardła,
i inne objawy, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
Jakie badania trzeba przeprowadzić, jeśli podejrzewa się alergię?
Jeśli podejrzewa się alergię, ważne jest przeprowadzenie odpowiednich badań. Pomogą one potwierdzić diagnozę oraz zidentyfikować konkretne alergeny, na które dana osoba może być uczulona. Oto kilka podstawowych badań stosowanych w przypadku podejrzenia alergii:
-
Testy skórne są często stosowane do identyfikacji alergenów. Polegają one na nakłuciu skóry i aplikacji niewielkich ilości substancji alergenowych. Reakcja skórna, taka jak zaczerwienienie, pokrzywka lub obrzęk, może wskazywać na uczulenie na dany alergen.
-
Testy krwi, takie jak test RAST (Radioallergosorbent). Mogą być wykonywane w celu pomiaru poziomu przeciwciał IgE skierowanych przeciwko konkretnym alergenom w krwi. Wyniki tych testów mogą potwierdzić obecność alergii i pomóc zidentyfikować uczulające substancje.
-
Dokładny wywiad medyczny obejmujący historię objawów alergicznych, ich częstotliwość, nasilenie oraz czynniki wyzwalające. Może on być kluczowy w ustaleniu diagnozy alergii i identyfikacji potencjalnych alergenów.
-
Testy prowokacyjne polegają na narażeniu pacjenta na podejrzewany alergen w kontrolowanych warunkach klinicznych. Te testy są rzadziej stosowane i wymagają ścisłego nadzoru lekarskiego ze względu na ryzyko reakcji alergicznej.
-
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić okresową eliminację podejrzewanych alergenów z diety lub otoczenia pacjenta. Następnie wprowadza się je ponownie w celu potwierdzenia alergii.
-
W przypadku alergii oddechowych lub astmy powinna być wykonana spirometria. Głównie w celu oceny funkcji płuc i ustalenia stopnia ich uszkodzenia.
Wszystkie te badania powinny być przeprowadzane przez doświadczonych specjalistów, takich jak alergolodzy. Potrafią oni interpretować wyniki i ustalić odpowiednie leczenie oraz strategie zarządzania alergią.
Jak leczyć alergię
Leczenie alergii zależy od rodzaju alergii, nasilenia objawów oraz indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta. Oto kilka powszechnie stosowanych metod leczenia alergii:
-
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania objawom alergicznym jest unikanie kontaktu z substancjami, na które dana osoba jest uczulona. To może obejmować unikanie pyłków roślin, ograniczenie kontaktu z sierścią zwierząt, eliminację pokarmów, na które występuje uczulenie oraz stosowanie środków ochrony osobistej w przypadku alergii na lateks czy ukąszenia owadów.
-
Można zastosować leki przeciwhistaminowe, takie jak loratadyna, cetyryzyna czy fexofenadyna. Pomogą one złagodzić objawy, takie jak kichanie, swędzenie, pokrzywka i wodnisty nos.
-
Leki przeciwzapalne, takie jak kortykosteroidy (np. flutikazon, beklometazon) w postaci aerozoli do nosa lub inhalatorów, również mogą pomóc. Zwłaszcza w zmniejszeniu zapalenie błony śluzowej nosa i oskrzeli.
-
Można zastosować dekongestanty, takie jak pseudoefedryna czy fenylefryna. Głównie w celu złagodzenia objawów alergicznego nieżytu nosa. Należy stosować je krótkoterminowo ze względu na ryzyko efektów ubocznych.
-
Immunoterapia alergenowa może być stosowana u osób z ciężkimi lub trudno kontrolowanymi alergiami. Głównie takimi jak alergie na pyłki roślin, sierść zwierząt czy roztocza. Polega ona na stopniowym narażaniu pacjenta na małe dawki alergenu w celu zmniejszenia reakcji alergicznych.
-
Osoby z ryzykiem wystąpienia reakcji anafilaktycznej powinny nosić ze sobą leki ratunkowe, takie jak adrenalina (epinefryna) w autoiniektorze. Mogą być one stosowane w przypadku nagłego wystąpienia ciężkich objawów alergii.
Ważne jest, aby leczenie alergii było dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i konsultowane z lekarzem.
Domowe sposoby na alergię - zioła i suplementy diety
Kilka suplementów diety i ziół może być stosowanych jako domowe sposoby na alergię. Mogą one być stosowane jako uzupełnienie tradycyjnego leczenia alergii. Jednak zawsze należy konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. Szczególnie jeśli pacjent przyjmuje inne leki lub ma inne schorzenia.
Oto kilka suplementów i ziół, które są czasami stosowane w przypadku alergii:
-
Kwercetyna. Jest to bioflawonoid obecny w owocach i warzywach, który wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyhistaminowe. Kwercetyna może pomóc w łagodzeniu objawów alergii, takich jak kichanie, swędzenie i zatkany nos.
-
Bromelaina. To enzym występujący w ananasie, który może pomagać w redukcji stanu zapalnego i złagodzeniu objawów alergii.
-
Probiotyki. Korzystny wpływ na układ odpornościowy może mieć regularne spożywanie probiotyków. Wspomagają one zdrową florę bakteryjną jelit i mogą pomóc w zmniejszeniu reakcji alergicznych.
-
Kurkumina. Związek występujący w kurkumie, który wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Dzięki temu może pomóc w łagodzeniu objawów alergii.
-
Mięta pieprzowa. Napar z mięty pieprzowej może pomóc w łagodzeniu objawów alergii, takich jak kichanie, swędzenie i zatkany nos. A to dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwhistaminowym.
-
Nagietek. Napar z kwiatów nagietka może mieć działanie przeciwzapalne i antyseptyczne, co może pomóc w łagodzeniu objawów alergii skórnej.
Jak zmniejszyć ilość alergenów w otoczeniu
Regularne odkurzanie i czyszczenie domu może pomóc w usuwaniu alergenów z powierzchni oraz powietrza w pomieszczeniach. Stosowanie odkurzaczy wyposażonych w filtry HEPA może być szczególnie skuteczne w usuwaniu drobnych cząstek alergenów z dywanów, wykładzin i mebli. Ponadto pomóc może mycie podłóg i innych powierzchni za pomocą odkurzacza piorącego lub mopów. Czyszczenie na mokro pomaga zbierać alergeny, zamiast ich unoszenia. A to może być kluczowe w utrzymaniu czystego i zdrowego środowiska.
-
Ograniczenie sierści zwierząt. Jeśli domowy zwierzak jest przyczyną alergii, ograniczenie jego obecności w określonych strefach domu może pomóc w zmniejszeniu narażenia na alergeny. Ograniczenie dostępu do sypialni może być szczególnie korzystne dla osób cierpiących na alergie zwierząt.
-
Unikanie wilgoci. Wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi pleśni i roztoczy. A to właśnie one są potencjalnymi alergenami. Regularna wentylacja pomieszczeń oraz stosowanie odkurzaczy wyposażonych w funkcje usuwania wilgoci mogą pomóc w utrzymaniu suchego środowiska.
-
Pranie pościeli w wysokiej temperaturze. Pranie pościeli, ręczników i innych tkanin w wysokiej temperaturze może pomóc w zabiciu roztoczy. Pomoże także w usunięciu innych alergenów, które mogą się na nich gromadzić. Stosowanie pokrowców na materace i poduszki, które można łatwo prać, może również pomóc w ograniczeniu narażenia na alergeny.
-
Regularna pielęgnacja roślin. Jeśli jesteś uczulony na pyłki roślin, warto rozważyć ograniczenie liczby roślin doniczkowych w domu. Jeśli nie chcesz tego robić, regularna pielęgnacja i usuwanie kwiatostanów może pomóc w zmniejszeniu obecności alergenów roślinnych w powietrzu.
-
Stosowanie filtrów w klimatyzacji i ogrzewaniu. W przypadku klimatyzacji i ogrzewania można stosować filtry, które pomagają w usuwaniu alergenów z powietrza krążącego w pomieszczeniach. Ich regularna wymiana zapewni skuteczne działanie tych urządzeń.
-
Unikanie palenia papierosów w domu. Dym tytoniowy zawiera substancje chemiczne i alergeny, które mogą drażnić układ oddechowy i wywoływać reakcje alergiczne. Unikanie palenia w domu lub ograniczenie palenia do wyznaczonych stref na zewnątrz może pomóc w zmniejszeniu narażenia na te substancje.
Domowe sposoby na alergię - podsumowanie
W celu zmniejszenia narażenia na alergeny w domu oraz łagodzenia objawów alergii można zastosować kilka domowych sposobów.
Skuteczne jest regularne odkurzanie i czyszczenie pomieszczeń z użyciem odkurzaczy wyposażonych w filtry HEPA. Ważne jest też mycie podłóg i innych powierzchni. Wówczas alergeny nie unoszą się w powietrze. Ograniczenie obecności sierści zwierząt w określonych strefach domu oraz unikanie wilgotności może także zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii.
Warto rozważyć:
- pranie pościeli w wysokich temperaturach,
- stosowanie filtrów w klimatyzacji i ogrzewaniu,
- unikanie palenia papierosów w domu.
Takie zachowania mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza i zmniejszenia narażenia na alergeny.
Suplementy diety, takie jak:
- kwercetyna,
- bromelaina,
- probiotyki,
- kurkumina,
mogą być również stosowane jako sposoby na alergię. Jednak zawsze jako uzupełnienie tradycyjnego leczenia tej dolegliwości. Jednak zawsze należy skonsultować się z alergologiem przed ich stosowaniem.