Potas jest jednym z niezbędnych pierwiastków, który wspomaga prawidłową pracę organizmu. Chociaż jest obecny w wielu produktach spożywczych – wiele osób może potrzebować jego dodatkowej podaży. Do tego grona zaliczają się osoby ze stwierdzonym niedoborem potasu, rekonwalescenci lub osoby poddawane długiej kuracji farmakologicznej diuretykami. Potas odgrywa rolę w wielu funkcjach organizmu, w tym w przekazywaniu sygnałów nerwowych, skurczach mięśni, równowadze płynów i różnych innych reakcjach chemicznych.

Potas

Potas to minerał, który odgrywa wiele istotnych ról w organizmie. Źródła potasu w żywności obejmują owoce (zwłaszcza suszone), zboża, kakao, fasolę, mleko i warzywa. Może on wspomagać kontrolę poziomu wapnia i zalecany jest przy insulinoodporności. Stanowi wsparcie organizmu kobiet, które znajdują się w okresie menopauzy. Właściwy poziom tego pierwiastka w organizmie zapobiega zawrotom głowy – charakterystycznemu objawowi okresu przekwitania.

Niewystarczający poziom potasu w organizmie może mieć wpływ na odczuwalne podczas codziennych czynności osłabienie mięśni. Może również objawiać się nieregularnym biciem serca, nagłymi zmianami nastroju lub uciążliwymi nudnościami. W takich wypadkach warto zwrócić szczególną uwagę na dodatkowe źródła tego pierwiastka w menu. Można też pomyśleć o suplementacji z dodatkowych źródeł – kapsułek, tabletek z potasem lub proszku. Zbyt wysoki poziom potasu może również powodować problemy zdrowotne. Zawsze warto więc skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem przyjmowania go z dodatkowego niż dieta źródła.

Potas – informacje

Potas jest pierwiastkiem chemicznym. Zalicza się go do metali. Ma on duże znaczenie biologiczne, ponieważ zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Wchłanianie potasu zachodzi w przewodzie pokarmowym, a dokładnie – w jelicie cienkim. Niekorzystny wpływ na ten proces mają: cukier, tytoń, kofeina, alkohol, a także stres. Natomiast przyswajanie poprawiają witamina B6 i magnez.

Rola potasu w organizmie

Potas pełni bardzo ważną funkcję w organizmie, ponieważ uczestniczy w wielu życiowych procesach. Jest on obecny w płynie komórkowym wszystkich komórek w ciele. Największą jego ilość można znaleźć w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Pierwiastek ten jest potrzebny do:

• aktywowania enzymów,
• przewodzenia impulsów nerwowych przez neurony,
• syntezy białka,
• utrzymania prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej,
• utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi,
• prawidłowej pracy mięśni.

Najlepsze źródła potasu to: pomidory, groch, soczewica, brukselka, jarmuż, szpinak, rzeżucha.

Niedobór potasu

Niedobór potasu należy podejrzewać przy następujących objawach:

• zaburzenia rytmu serca (opisywane przez pacjentów jako kołatanie serca),
• osłabienie mięśni (w skrajnych przypadkach ich rozpad),
• zaparcia,
• brak moczu,
• nudności,
• nagłe zmiany nastroju.

Objawy zależą w głównej mierze od tego, jaki jest niedobór oraz jak szybko postępuje. W ciężkich przypadkach może rozwinąć się niedrożność porażenna jelit. Pojawiają się też zaburzenia neurologiczne: apatia, nadpobudliwość, parestezje (np. drętwienie skóry).

Nadmiar potasu

Nadmiar potasu rozpoznaje się, gdy jego stężenie we krwi przekracza 5,5 mmol/L. Fachowo stan ten określany jest mianem hiperkaliemii. Jego objawy to:

• osłabienie lub porażenie mięśni,
• zaburzenia rytmu serca,
• nieprzyjemne mrowienie i pieczenie w kończynach,
• zaburzenia świadomości.

W badaniu lekarz stwierdza brak odruchów oraz zmiany w zapisie EKG.

Nadmiar potasu jest najczęściej spowodowany upośledzeniem jego wydalania przez nerki lub nadmiernym uwalnianiem z komórek. Obserwuje się go w takich stanach jak:

• ostra niewydolność nerek,
• niedoczynność kory nadnerczy,
• kwasica,
• wstrząs,
• hemoliza,
• martwica tkanek.

Uważać powinny osoby, które stosują suplementy diety. Przyjmowanie wyższej dawki niż rekomendowana może skutkować wystąpieniem nieprzyjemnych objawów.

Jak sprawdzić stężenie potasu w organizmie?

Potas jest pierwiastkiem, którego poziom w organizmie można sprawdzić przy pomocy badań krwi. Aby to zrobić, należy zgłosić się do najbliższego laboratorium. Test ze skierowaniem od lekarza jest bezpłatny. Badanie powinno być wykonane rano i na czczo. Czas oczekiwania na wynik wynosi średnio 1 dzień roboczy.

Na badanie powinny zgłosić się osoby, które obserwują u siebie objawy niedoboru lub nadmiaru tego pierwiastka. Wskazane jest ono również przed rozpoczęciem suplementacji. Dzięki temu możliwe jest dopasowanie odpowiedniej dawki i rodzaju preparatu. Warto zaznaczyć, że badanie poziomu potasu często jest wykonywane u zdrowych osób podczas rutynowych testów.

Kto jest narażony na niedobór potasu?

Do zwiększonej utraty potasu z organizmu dochodzi zazwyczaj w przypadku długotrwałych biegunek i wymiotów. Są to charakterystyczne objawy zatrucia pokarmowego. W takich sytuacjach pierwiastek ten jest niezwykle łatwo wypłukiwany z organizmu. Prowadzi to do zaburzeń równowagi elektrolitowej. Również wzmożone pocenie się może zwiększać tempo wydalania tego pierwiastka.

Objawy niedoboru potasu mogą pojawić się u osób, które nieodpowiednio się odżywiają. Nie dostarczają one bowiem organizmowi odpowiedniej ilości tego pierwiastka. Mowa o różnego rodzaju głodówkach czy dietach eliminacyjnych. Nie bez winy jest też sposób odżywiania oparty na spożywaniu wyłącznie fast-foodów, dań typu instant i produktów wysokoprzetworzonych.

Do niedoboru potasu prowadzą też choroby ogólnoustrojowe. Mowa m.in. o: cukrzycy, chorobach nerek i zaburzeniach hormonalnych. Ostrożność powinny zachować osoby, które przyjmują leki moczopędne.

Suplementacja potasu

Uzupełnianie potasu suplementami diety jest wskazane u osób, u których został rozpoznany niedobór tego pierwiastka. Przyjmowanie preparatów jest zalecane także tym osobom, które z różnych powodów są zagrożone spadkiem jego poziomu. Mam na myśli na przykład osoby chore przewlekle.

Suplementacja potasu może być też prowadzona w celach profilaktycznych. W każdym przypadku przed jej rozpoczęciem trzeba skonsultować się z lekarzem. Pomoże on dopasować odpowiedni preparat i jego dawkę.

Niektórzy lekarze zalecają również przyjmowanie dodatkowego potasu u osób zmagających się z alergiami. Polecanym produktem może być np. potas z magnezem oraz witamina B6 w proszku. Taki jak np. suplement diety Magnez Skurcz P5P Magnez +Potas + B6 250 tabletek Myvita.

Suplementy diety mogą zawierać potas pod różnymi postaciami. Spotykane są:

• glukonian,
• wodorowęglan,
• chlorek,
• cytrynian.

Potas w postaci soli ma przedłużony czas uwalniania. Dzięki temu nie działa drażniąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Potas – kapsułki, tabletki czy proszek?

W zależności od indywidualnych potrzeb można skorzystać z suplementu potasu lub magnezu z potasem. Polecamy formę proszku do sporządzania roztworów do picia. Wygodne do połknięcia są natomiast miękkie kapsułki żelowe. No i oczywiście nie może zabraknąć tradycyjnych twardych tabletek. 

Porcjowanie wybranego suplementu zawsze jest opisane na etykiecie opakowania producenta. Nie można modyfikować ani przekraczać, dziennej zalecanej dawki. W przypadku potasu jest to niezwykle istotne!

W ofercie naszego sklepu z suplementami można znaleźć preparaty z potasem w opakowaniach o różnej pojemności. Mamy 30, 60, 100 tabletek..

Osoby, które mają problem z przełykaniem tradycyjnych, twardych tabletek, mogą spróbować łatwego do rozpuszczenia w wodzie proszku. Dobre będą też żelowe kapsułki, których otoczka nie utrudnia połknięcia. Na przykład BICaps Potassium.

Magnez z potasem czy sam potas?

W naszej ofercie można znaleźć najpopularniejsze połączenie pierwiastków – magnez z potasem. Magnez jest częstym współtowarzyszem potasu w wielu suplementach diety. Magnez pomaga zachować zapasy potasu w komórkach organizmu. Mieszanka magnezu z potasem może mieć wpływ na zachowanie sprawności mięśni i przeciwdziała ich bolesnym skurczom. Zmęczenie lub osłabienie, zwłaszcza u osób starszych, jest często łagodzone za pomocą uzupełniającego magnezu z potasem.

Dodatkowy potas może być również wymagany w stanach odwodnienia po utracie płynów. Może być stosowany do zapobiegania lub zmniejszania objawów kaca po spożyciu alkoholu.

Kto nie powinien suplementować potasu

Osoby z niewydolnością nerek mogą mieć trudności z wydalaniem nadmiaru potasu z organizmu. Suplementacja może prowadzić do nadmiernego wzrostu poziomu potasu we krwi, co może być niebezpieczne.

Niektóre leki moczopędne, zwane diuretykami, mogą zwiększać wydalanie potasu z organizmu. Osoby przyjmujące takie leki, zwłaszcza w większych dawkach, mogą być bardziej narażone na niedobory. Lekarz może zalecić odpowiednią kontrolę poziomu potasu i ewentualną suplementację.

Niektóre rzadkie zaburzenia metaboliczne mogą wpływać na poziom potasu w organizmie. Osoby z takimi schorzeniami powinny skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia odpowiednich działań.

Osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji. Jest to konieczne, aby ustalić odpowiednią dawkę i monitorować poziom potasu.

Jeśli przyjmujesz inne suplementy lub leki, istnieje ryzyko interakcji z potasem. Dlatego zawsze warto omówić suplementację z lekarzem, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych lub interakcji lekowych.

Bibliografia:

1. M. Jarosz i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
2. K. Korzeniowska, A. Cieślewicz, A. Jabłecka, Zaburzenia gospodarki potasowej (część I) Hipokaliemia polekowa – przypadki zarejestrowane przez Regionalny Ośrodek Monitorowania Działań Niepożądanych Leków w Poznaniu, "Farmacja Współczesna" 2011, nr 4, s. 66-72.
3. P. Uruski, A. Tykarski, Znaczenie i zasady kontroli gospodarki potasowej w chorobach sercowo- -naczyniowych, "Forum Medycyny Rodzinnej" 2009, tom 3, nr 1, s. 49–60.
4. K. Wyskida, M. Wyskida, J. Chudek, Optymalna suplementacja potasu– aktualny stan wiedzy, "Terapie" 2013, nr 2, s. 1-3.