Witaminy

Witaminy są organicznymi związkami potrzebnymi do prawidłowego funkcjonowania organizmu i zagwarantowania przeżycia. Większość dostarczanych witamin powinna pochodzić z naturalnego pożywienia. Nie zawsze mamy jednak możliwość, aby dostarczyć dostateczną ilość witamin z samego pokarmu. Niektóre z witamin mogą jednak zostać częściowo wyprodukowane przez sam organizm. Przykładem jest witamina D, którą ludzki organizm syntezuje podczas wystawienia na działanie światła słonecznego.

Kilka faktów na temat witamin:

• Istnieje 13 znanych ludzkości witamin
• Witaminy mogą być rozpuszczalne w wodzie lub w tłuszczach
• Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są łatwiej przyswajalne przez ludzki organizm
• Witaminy mają w sobie cząsteczki węgla, dlatego też są określane mianem związków organicznych
• Zbilansowana dieta to najlepsze źródło witamin, jednak warto wspomagać się suplementami, które pomogą uregulować ich poziom

Czym dokładnie są witaminy?

Witaminy to niezbędne komponenty każdego żyjącego organizmu. Jeżeli nie zażywamy dostatecznej ilości którejkolwiek z witamin, w organizmie mogą wystąpić pewne objawy spowodowane ich niedoborem. Witaminy to równocześnie:

• Organiczne związki występujące w ciele człowieka
• Niezbędny składnik odżywczy, którego ciało nie jest w stanie samo wyprodukować i musi pozyskać z pożywienia.

Jeżeli chodzi o podział witamin, jesteśmy w stanie wyodrębnić 13 różnych od siebie związków, które są podzielone na wiele poszczególnych grup.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i witaminy rozpuszczalne w wodzie

Rozpuszczalne w tłuszczach

Witaminy zaliczane do grupy rozpuszczanej w tłuszczach są magazynowane przez nasze ciała w tkance tłuszczowej i wątrobie. Do grupy witamin rozpuszczanych w tłuszczach należą witaminy A, D, E, K.

Charakteryzują się one o wiele większą przyswajalnością od witamin rozpuszczalnych w wodzie. Mogą one przetrwać w naszym ciele przez wiele dni, w niektórych przypadkach nawet przez miesiące. Do rozpuszczenia witamin przez nasz organizm dochodzi poprzez wchłanianie ich przez substancje zwane lipidami. Dzieje się to podczas procesu trawienia. Innymi słowy, nasz organizm zaczyna ja pozyskiwać już od momentu, w którym zjedzony przez nas pokarm wyląduje w żołądku.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witaminy rozpuszczalne przez ludzki organizm w wodzie nie utrzymają się w nim zbyt długo. Ciało nie jest przystosowane do ich przechowywania i są szybko wydalone podczas oddawania moczu. Z tego właśnie powodu grupa witamin rozpuszczalnych w wodzie musi być dostarczana o wiele częściej i w większej ilości od witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie to:

• Tiamina (witamina B1)
• Ryboflawina (witamina B2)
• Niacyna (witamina PP, witamina B3)
• Pirydyksyna (witamina B6)
• Foliany (folacyna, kwas foliowy, witamina B9)
• Witamina B12 (kobalamina)
• Kwas pantotenowy (witamina B5)
• Biotyna (witamina H, witamina B7)
• Witamina C (kwas L - askorbinowy)

Typy witamin

Witaminy możemy podzielić na różne typy. Niektóre z nich należą do tych samych grup witamin. Jaka rola witamin w organizmie zostaje spełniona przez ich poszczególne związki?

Witamina A

W chemicznym żargonie znane są pod nazwą karotenów, głównie beta karotenu.

• Jest to grupa rozpuszczalna w tłuszczach.
• Niedobór tej witaminy może doprowadzić do ślepoty i zaburzeń oczu powodujących suchą rogówkę
• Źródła witaminy A możemy znaleźć w pokarmach takich jak wątróbki, marchewki, olej słonecznikowy, niektóre sery, brokuły, słodkie ziemniaki, masło, szpinak, jajka, melony, mleko, zwierzęce podroby

Dobrym rozwiązaniem są suplementy witaminy A, które pomogą nam uzupełnić braki w diecie.

Witamina B1

Chemiczna nazwa tej witaminy to tiamina.

• Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie
• Niedobór witaminy B może prowadzić do zespołu korsakowa (jest to choroba, której objawy przypominają amnezję)
• Suplementacja witamin z grupy B jest doskonałym dodatkiem w każdej diecie, ponieważ należy ona do związków, które łatwo wypłukują się z naszego organizmu. Jeżeli chodzi o pożywienie, występuje ona w największej ilości w drożdżach, wieprzowinie, ziarnach słonecznika, brązowym ryżu, szparagach, kalafiorach, ziemniakach, pomarańczach, jajkach i zbożach.

Witamina B2

W nauce znana jest jako ryboflawina. Funkcje witaminy z grupy B2 są dla nas niezwykle istotne.

• Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie
• Dobrymi źródłami, w których znajdziemy witaminę B2, będą szparagi, banany, serki wiejskie, jogurty, ryby i zielona fasola.
• Brak witaminy B2 może doprowadzić do utraty włosów, problemów ze skórą w postaci opryszczki i uszkodzeniami w kącikach ust i gardła

Witamina B3

Częściej nazywana jest niacyną.

• Rozpuszczalna w wodzie
• Jej niedobór często doprowadza do biegunki, zapalenia skóry i uszkodzeń mózgu
• Oprócz źródła takiego jak suplementy witaminowe znajdziemy ją w podrobach zwierzęcych, wołowinie, mleku, jajkach, warzywach liściastych, pomidorach, awokado, marchewkach, grzybach, pieczarkach, rybach (tuńczyk i łosoś)

Witamina B5 (kwas pantotenowy)

• Przypisana do grupy rozpuszczalnych w wodzie
• Jej niedobór może doprowadzić do mrowienia kończyn i odrętwienia kończyn lub uszkodzeń naskórka
• Dobrymi źródłami kwasu pantotenowego są brokuły, awokado, kawior

Witamina B6

Niezbędnik, który będzie posiadał każdy dobry kompleks witamin. Znana jest pod chemiczną nazwą pirydoksyna.

• Witamina b6 jest rozpuszczalna w wodzie
• Niedobór tej witaminy może doprowadzić do anemii i uszkodzenia układu nerwowego
• Możemy znaleźć ją w bananach, zbożach, orzechach, mleku. Warto mieć na uwadze, że poddawanie tej witaminy niskiej temperaturze może doprowadzić do jej degeracji. Zamrożenie pokarmu bogatego w witaminę B6 zmniejsza jej zawartość aż o połowę.

Witamina B7

Witmina B7 znana jako biotyna.

• Grupa rozpuszczalnych w wodzie
• Brak tej witaminy w diecie może doprowadzić do zapalenia skóry, zapalenia jelit
• Dobrym źródłem biotyny są żółtka jaj i niektóre z zielonych warzyw

Witamina B9 (kwas foliowy)

• Jedna z witamin rozpuszczalnych w wodzie
• Kwas foliowy jest niezwykle istotnym elementem diety każdej kobiety w ciąży. Jej brak podczas okresu ciąży może powodować uszkodzenia płodu. Lekarze bardzo często zalecają kobietom w ciąży suplementacje multiwitaminy dla dorosłych bogatej w witaminę z grupy B9. Taki zestaw witamin pomaga utrzymać płód w dobrej kondycji i zapewnić mu zdrowy rozwój.
• Naturalne źródła kwasu foliowego to warzywa liściaste, rośliny strączkowe, nasiona słonecznika, małe ilości witaminy B9 możemy znaleźć też w piwie

Witamina B12

W przemyśle chemicznym znana jako kobalamina.

• Witamina b12 jest rozpuszczalna w wodzie
• Niedobór tej witaminy może doprowadzić do stanu, w którym organizm produkuje nienaturalnie duże ilości krwinek czerwonych
• Dobre źródła pożywienia witaminy B12 to jajka, mleko, produkty sojowe, skorupiaki i ryby

Witamina C

Bliżej znana jako kwas askorbinowy.

• Rozpuszczalna w wodzie
• Niedobór może powodować niedokrwistość i wiele kłopotów związanych z odpornością organizmu na drobnoustroje
• Warto wiedzieć, że kwas askorbinowy jest związkiem, który może zostać łatwo zniszczony podczas gotowania. Jest nieodporna na przetworzenie w wysokiej temperaturze. Jeżeli chodzi o naturalne pochodzenie kwasu askorbinowego, jej największą ilość znajdziemy w owocach camu camu, które przypominają jagody

Witamina E

Witaminy z grupy E w chemii rozpoznawane są pod nazwą tokoferoli.

• Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
• W przypadku witaminy E trudno o jej niedobór. Jest bardzo łatwa do pozyskania, a sam organizm bardzo długo przechowuje ją w tkance tłuszczowej. Jeżeli jednak dojdzie do sytuacji niedoboru tokoferoli, stan ten może spowodować anemię.
• Dobrym źródłem witaminy E będą owoce kiwi, migdały, awokado, jajka, mleko, orzechy, produkty zbożowe

Witamina D

Inaczej zwana cholekalcyferolem.

• Jest rozpuszczalna w tłuszczach
• Niedobór tej witaminy w ludzkim ciele może prowadzić do poważnych schorzeń. Są nimi między innymi krzywica i zmiękczenie kości
• Witamina D zostaje pozyskana przez organizm poprzez wystawienie go na działanie ultrafioletu. Innymi słowy, ciało jest w stanie samodzielnie wytworzyć sobie witaminę D, jeżeli będziemy przebywać na słońcu. Jeżeli chodzi o pokarm najwięcej witaminy z grupy D posiadają jajka, ryby, mleko i pieczarki

Witamina K

Czyli pochodna naftochinonu.

• Grupa witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
• Brak witaminy K w organizmie może być szczególnie niebezpieczny. Powoduje on podatność ciała na krwawienie, a w ekstremalnych przypadkach może powodować skazę krwotoczną.
• Pietruszka jest pożywieniem, które dostarcza najwięcej witaminy K. Znajdziemy ją również w owocach kiwi i awokado

Co to są multiwitaminy?

Multiwitamina to niemal najbardziej popularny suplement, po który sięgamy w dzisiejszych czasach. Jest to suplement witamin, który zawiera co najmniej 16 minerałów i 13 witamin istotnych dla zdrowego funkcjonowania organizmu. Są one sprzedawane w wielu różnych formach od zestawów witamin dla dorosłych, aż po żelki witaminowe dla dzieci.

Środki znane pod nazwą multiwitamin często bywają nazywane także multiminerałami. Dla łatwiejszego stosowania często produkuje się je w postaci owocowych drażetek lub innych smaków, które mają za zadanie ułatwić konsumpcję. Różne środki multiwitaminowe posiadają odmienną zawartość danych grup witamin. Niektóre nastawione są na dostarczenie jednej konkretnej grupy witamin, natomiast inne suplementy multiwitaminowe starają się dostarczać wszystkich witamin po równo.

Multiwitaminy często zawierają:

• aminokwasy
• kwasy tłuszczowe
• zioła
• minerały

Według doniesień amerykańskiego serwisu informacyjnego badań biotechnologicznych (NCBI) regularne stosowanie suplementów zawierających kompleks witamin zmniejsza ryzyko zawałów i chorób układu sercowo-naczyniowego.

Z myślą o kim produkuje się suplementy witaminowe?

Spożywanie dużych ilości witamin syntetycznych nie zawsze może być dobrym rozwiązaniem. Lepszym rozwiązaniem będzie zaopatrzenie się w naturalne suplementy witaminowe, które swoją biodostępnością przewyższają swoje chmiczne odpowiedniki.

Naturalne suplementy witaminowe

Jednak jak powszechnie wiadomo dobrze ułożona dieta, jest w stanie dostarczyć niezbędne zdrowemu organizmowi składniki odżywcze i minerały. Producenci multiwitaminy zgodnie potwierdzają, że docelowa grupa odbiorców tego rodzaju preparatów to:

• Osoby starsze, których ciało posiada zmniejszoną regeneracje, co wiąże się z mniejszym absorbowaniem witamin z pokarmu. Ludzie w podeszłym wieku mogą także mieć większe zapotrzebowanie na witaminę D i wapń
• Weganie i wegetarianie, którym bardzo często brakuje żelaza, wapnia, cynku i kwasów tłuszczowych omega 3 znajdujących się głównie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego
• Kobiety w ciąży lub karmiące piersią

Historia witamin

Odkrycie i posortowanie witamin przez naukę było kluczowym krokiem na drodze leczenia i zrozumienia działania ludzkiego organizmu. W 1912 roku Kazimierz Funk ukuł termin "witamina", którym posługujemy się do dziś na całym świecie. Cała układanka puzzli składających się na zrozumienie i zaklasyfikowanie poszczególnych grup witamin została rozwiązana na drodze dziesiątek lat pracy zrzeszonych epidemiologów, lekarzy, fizjologów i chemików.

Zamiast mitycznej opowieści o nagłych odkryciach, rzeczywistość była powolnym, stopniowym postępem, który obejmował niepowodzenia, sprzeczności, a następnie ich obalenia. Badania nad witaminami były żarliwym obiektem dyskusji wielu dziedzin naukowych od ponad stu lat. Sam przełom wyposażył nas w istotną wiedzę, która zrewolucjonizowała sposób myślenia lekarzy na całym świecie. Wiele lat temu ludzie myśleli, że do prawidłowego funkcjonowania organizmu wystarczy, że będziemy mu dostarczali białek, węglowodanów, tłuszczu i minerałów. Dzisiaj wiadomo jednak, że w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju i utrzymania ciała w wysokiej kondycji musimy dostarczać niezbędnych mu witamin.

Według amerykańskiego serwisu informacyjnego (NCBI) to eksperymenty na zwierzętach odegrały zasadniczą rolę w badaniach żywieniowych. Rozwój tego przemysłu pozwolił znacznie skrócić okres cierpienia ludzkości z powodu niedoborów poszczególnych witamin. Ostatecznie chemicy nauczyli się sposobów na wyizolowanie poszczególnych witamin. Warto mieć świadomość tego, że jesteśmy tak naprawdę na początku długiej drogi zrozumienia tematu witamin. Nasza wiedza o minerałach, witaminach ich przyswajalności i zawartości nieustannie ewoluuje od czasów ich odkrycia aż po dziś dzień.

Artykuły o witaminach:

• Witaminy E gdzie występuje
• Witamina D gdzie występuje
• Witamina B12 gdzie występuje
• Niedobór witaminy D objawy
• jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12
• Jakie witaminy na odporność